เครื่องมือการจัดเก็บข้อมูล 13 ภูมิปัญญาท้องถิ่น
ชื่อ เครื่องบดแป้ง
ประเภทและลักษณะ เป็นเครื่องบดชนิดหนึ่งที่ทำด้วย หินรูปร่างคล้ายที่สีข้าว มี 2 ส่วน ส่วนบนซึ่งเรียกว่า ลูกโม่นั้น มีมือถือสำหรับหมุนและมีรูสำหรับกรอกเมล็ดพืช เมื่อหมุนลูกโม่จะบดเมล็ดพืชให้ละเอียดและไหลลงสู่ส่วนล่าง ซึ่งมีลักษณะเป็นรางรองรับอยู่และมีช่องเปิดให้สิ่งที่ที่ไม่ไหลลงสู่ภาชนะที่รองรับได้
ประวัติความเป็นมา เครื่องบดแป้งเป็นเครื่องมือเครื่องใช้ของคนในสมัยก่อน ไว้สำหรับทำเป็นแป้งจากข้าวเจ้า ข้าวเหนียว หรือเมล็ดพืชต่างๆ ที่ต้องการเพื่อไปใช้ทำอาหารหรือขนม ปัจจุบันไม่เป็นที่นิยมใช้งานแล้ว เพราะมีเครื่องโม่แป้งที่เป็นเครื่องไฟฟ้าที่ทำงานได้สะดวกสะรวดเร็วกว่ามาทดแทน รวมถึงการมีผลิตภัณฑ์แป้งผงสำเร็จรูปจากโรงงานมาให้เลือกใช้ที่ง่ายกว่า
ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง -
วัสดุที่ใช้ หินทราย
วิธีทำ การใช้จะมีช่องใส่ข้าวหรือเมล็ดพืช ใช้มือหมุนมือจับด้านบน ระหว่างบดให้ผสมน้ำลงไปด้วยในระหว่างบด ลูกโม่จะบดเมล็ดพืชให้ละเอียด จะได้น้ำแป้งซึ่งจะไหลลงสู่ส่วนล่างที่เป็นปากโดยต้องหาภาชนะมารองรับ
บทบาทและหน้าที่ ความสำคัญในอดีต -
วิธีการเรียนการสอน -
ประโยชน์ของภูมิปัญญา ใช้สำหรับโม่เมล็ดข้าว เมล็ดพืชให้ละเอียด จะได้น้ำแป้ง เพื่อนำใช้ทำเป็นแป้งหรือนำไปใช้อย่างอื่นต่อไป
สถานที่ พิพิธภัณฑ์ชาวนา ข้าวตอกพระร่วง เลขที่ 382/1 หมู่ 2 ตำบลเมืองเก่า อำเภอเมือง จังหวัดสุโขทัย