ความเป็นมา

บ้านห้วยหินลาดใน ตำบลบ้านโป่ง อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงราย เป็นชุมชนปกาเกอะญอ หรือ ชาวกะเหรี่ยงที่ตั้งอยู่ท่ามกลางหุบเขาและล้อมรอบด้วยภูเขาอันสลับซับซ้อนของเทือกเขาในอุทยานแห่งชาติขุนแจ ที่ประกาศตั้งเมื่อปี พ.ศ.๒๕๓๘

ศิลปะการแสดงรำดาบของชาวกะเหรี่ยง บ้านห้วยหินลาดใน เป็นศิลปะการแสดงแบบต่อสู้ป้องกันตัว และผู้เรียนหรือผู้แสดงต้องมีคาถาอาคม เป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวจิตใจในการแสดง ผู้ที่เรียนการแสดงศิลปะรำดาบของชาวกะเหรี่ยง จะเรียนเพื่อไว้ป้องกันตัวจากภัยอันตรายต่อตนเอง และคนรอบข้าง โดยยึดถือหลักธรรมซึ่งเน้นเรื่องความอดทน สติ และความถูกต้องในการแสดง ศิลปะการแสดงรำดาบแบบชาวกะเหรี่ยงเป็นการแสดงที่มุ่งเน้นถึงลีลากระบวนท่าที่สวยงาย แข็งแรง และความอ่อนช้อย โดยศิลปะการรำดาบของชาวกะเหรี่ยง มีความเชื่อและข้อห้ามเกี่ยวกับผู้ที่ฝึกวิชาการรำดาบรำกระบอง ดังนี้

- ห้ามนำไปใช้ในทางที่เป็นการทำร้ายร่างกาย และห้ามนำไปเป็นการแสดงเพื่อหาผลประโยชน์ส่วนตัว

- ห้ามกินอาหารดังต่อไปนี้ ฟักเขียว มะขามป้อม และของกินที่เก็บไว้ในที่ต่ำ

- ห้ามลอดใต้ถุนบ้าน และราวตากผ้า

หากกระทำโดยไม่ตั้งใจมีวิธีขอขมา ดังนี้ ผู้ที่มีครูต้องขอขมาครูโดยการเอาน้ำส้มป่อย ขมิ้น พร้อมบทคาถามขอขมาครู แล้วนำไปอาบหรือล้างหน้า

กติกา/เงื่อนไข/โอกาส การเล่น

การแสดงรำดาบของชาวกะเหรี่ยง ในอดีตจะใช้แสดงในช่วงเทศกาลขึ้นปีใหม่ของชาวกะเหรี่ยงเท่านั้น ผู้ที่รำดาบต้องนับถือครูเป็นใหญ่ คนที่จะสอนได้ต้องมีการผ่านการร่ำเรียนมาอย่างน้อย ๓ ครู ต้องมีครอบครัวก่อน และมีอายุไม่ต่ำกว่า ๓๐ ปี จึงสามารถรำดาบได้ตามความเชื่อของชาวกะเหรี่ยง

ทั้งนี้ ในปัจจุบันจะนิยมนำมาแสดงต้อนรับแขกผู้มีเกียรติที่เข้ามาเรียนรู้หรือศึกษาวัฒนธรรมชาวกะเหรี่ยงในชุมชนชาวกะเหรี่ยง

สถานที่ละเล่น

สถานที่เล่นส่วนใหญ่เป็นลานกิจกรรมของชุมชน เนื่องจากการรำดาบต้องพื้นที่ในการแสดงเพื่อให้เกิดความปลอดภัยต่อผู้แสดงและผู้รับชมด้วย จึงมักแสดงตามลานกิจกรรมหรือพื้นที่โล่งของชุมชนที่มีการจัดกิจกรรมหรือเทศกาลขึ้นปีใหม่ของชาวกะเหรี่ยง

จำนวนผู้ละเล่น

จำนวนผู้แสดงรำดาบขึ้นอยู่กับประเภทที่ใช้ในการแสดง เช่น การรำดาบเดี่ยว ก็จะมีผู้แสดง ๑ ท่าน หากเป็นรำดาบคู่ ก็จะมีผู้แสดงตั้งแต่ ๒ ท่านขึ้นไป ในการแสดงรำดาบของชาวกะเหรี่ยงมักจะมีการรำกระบองควบคู่ไปด้วย โดยในการแสดงรำดาบจะมีผู้แสดง ๒ กลุ่ม คือ กลุ่มผู้แสดงรำดาบ กับนักดนตรี โดยทั่วไปนักดนตรีจะมีอยู่ ๓ ท่าน เล่นเครื่องดนตรี คือ กลอง ฉาบ และฆ้อง เพื่อให้จังหวะในการแสดง