ครกสีข้าวเป็นเครื่องมือสำหรับสีข้าว ลักษณะของครกสีเป็นรูปทรงกระบอกสานขัดขึ้นด้วยไม้ไผ่ ส่วนปากตอนบนผายออกเล็กน้อยแบ่งออกเป็น ๒ ส่วน ส่วนล่างตั้งอยู่บนขาไม้รูปกากบาท ภายในอัดแน่นด้วยดินเหนียวที่ผสมแล้ว มีไม้แบนๆ เป็น ฟันล่าง ฝังสลับรอบแกน ไม้กลมที่โผล่สูงขึ้นมา เรียกว่า โต มีส่วนสานเสริมรอบๆด้านข้างขึ้นมา เป็นกระเปาะตัดเป็นร่องสี่เหลี่ยมสำหรับให้ข้าวทีสีแล้วไหลออก ส่วนบนมีไม้สี่เหลี่ยมสอดตามแนวเส้นผ่าศูนย์กลางยื่นออกนอกตัวครกทั้งสองข้างเรียกว่า แขน หรือ มือ ตรงกลางของไม้นี้จะสวมรับกับโดพอดี ภายในส่วนบนอัดดินเหนียวผสมแล้ว มีไม้แบนๆฝังสลับเป็น ฟันบน จากขอบปากที่ผายออกจะเว้าลึกลงเป็นรูปกรวยผ่านทะลุไปรอบๆ โดยจะมีคันโยก ซึ่งงอเกือบได้ฉากใส่ลงในรูของแขนทั้งสองข้างใดข้างหนึ่ง ปลายคันโยกข้างหนึ่งเข้าเดือยติดกับ ที่มือจับ ทำด้วยไม้กลมแขวนปลายทั้งสองข้างไว้ เวลาสีข้าวผู้สีใช้มือทั้งสองจับที่มือจับ ดันคันโยกให้ส่วนบนหมุนไปรอบๆ โด ฟันครกสีข้าวจะบดข้าวเปลือกออกเป็น ข้าวกล้อง ซึ่งมีทั้งแกลบและข้าวสารคละอยู่ เจ้าของต้องใช้ภาชนะรองรับเพื่อนำไปฝัดเอาแกลบออกต่อไป