ป่าจำปีสิรินธร มีสภาพเป็นป่าพรุน้ำจืด ตั้งอยู่ในหมู่บ้านซับจำปา ตำบลซับจำปา อำเภอท่าหลวง จังหวัดลพบุรี มีเนื้อที่ประมาณ 80 ไร่ มีระดับความสูงเหนือน้ำทะเล 170 เมตร มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 1,250 มม. ต่อปี มีสภาพความเป็นกรดและด่างของดินและน้ำในป่าพรุ โดยเฉลี่ยเป็นด่างอย่างอ่อน ๆ มีค่า ph8.1 มีการสำรวจพบพรรณไม้ที่อยู่ริมเส้นทางจำนวน 58 ชนิด โดยพรรณไม้ที่มีลำต้นขนาดสูงใหญ่มากที่สุด เรียงตามลำดับคือ จำปีสิรินธร กรวย (ชาวบ้านเรียกกระบือ) ลำพูป่า (ชาวบ้านเรียกกระดังงา) ร๊อก (ชาวบ้านเรียกค้อสร้อย) พระยาสัตตบรรณ สำโรง หูกวาง นักท่องเที่ยวสามารถเดินศึกษาธรรมชาติ ตามเส้นทางสะพานคอนกรีต ระยะทางประมาณ 1,200 เมตร และหาความรู้เพิ่มเติมได้จากแหล่งเรียนรู้ 12 แห่ง และจากศาลาเรียนรู้ 5 หลัง ตลอดเส้นทางศึกษาธรรมชาติ

ข้อมูลในแหล่งเรียนรู้ป่าจำปีสิรินธร

ตลอดแนวเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติ การกำหนดจุดเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้เกี่ยวกับธรรมชาติในป่าพรุจำปีสิรินธร ดังนี้

แหล่งเรียนรู้ที่ 1 ชื่อแปลงปลูกจำปี เป็นจุดเริ่มต้นอยู่บริเวณทางเข้าเส้นทางศึกษาธรรมชาติมีพรรณไม้เด่น ได้แก่ จำปีสิรินธร ที่มีการปลูกเป็นแปลงขึ้นมาใหม่ในปี พ.ศ. 2548 แต่ละต้นปลูกห่างกันประมาณ 1.50 เมตร ต้นสูงชะลูดเพื่อแข่งขันกันขึ้นไปรับแสงแดด

แหล่งเรียนรู้ที่ 2 ชื่อแอ่งน้ำซับ (จุดเริ่มต้นของสะพาน) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ มะเดื่อกวาง ขะย่อมหลวง เป็นบริเวณต่ำที่สุดของป่าพรุจำปีสิรินธร มีพื้นที่ซับน้ำรวมเป็นแอ่งก่อนไหลออกไปนอกพื้นที่ป่าพรุ

แหล่งเรียนรู้ที่ 3 ชื่อจำปีชายป่า (ห่างจากจุดเริ่มต้น 15 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ จำปีสิรินธร กรวย หูกวาง มะเดื่อกวาง พรรณไม้แต่ละต้นสูงใหญ่ มีทรงพุ่มแผ่กว้างออกรับแสงแดดได้มากเต็มที่เนื่องจากแต่ละต้นขึ้นอยู่ห่าง ๆ กัน

แหล่งเรียนรู้ที่ 4 ชื่อขะย่อมหลวง (ห่างจากจุดเริ่มต้น 50 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ ขะย่อมหลวง เป็นไม่พุ่มเล็ก ๆ สูง 50– 80 เซนติเมตร อยู่ใต้ทรงพุ่มของไม้ต้นใหญ่ มีใบบาง และออกดอกได้ง่าย

แหล่งเรียนรู้ที่ 5 ชื่อดงคลุ้ม (ห่างจากจุดเริ่มต้น 100 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ คลุ้ม กรวย ร๊อก นมพิจิต ต้นคลุ้ม เป็นพรรณไม้พื้นล่างที่ขึ้นอยู่ในพื้นที่แฉะ มีน้ำท่วมขัง มีใบสีเขียว ใบใช้ห่อขนม ลำต้นทำเครื่องจักสานเป็นตะกร้า ตะแกรง กระบุง

แหล่งเรียนรู้ที่ 6 ชื่อป่าเต่าร้าง (ห่างจากจุดเริ่มต้น 160 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ เต่าร้าง กรวย คลุ้ม ต้นเต่าร้าง เป็นพืชที่อยู่ในวงศ์ปาล์มขึ้นอยู่เป็นกอ มีใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น ผลแก่มีสีม่วงเข้ม เมล็ดงอกได้ง่าย ให้ปลูกเป็นไม้ประดับ ยอดอ่อนนำมารับประทานได้ ควรระวังน้ำเลี้ยงภายในต้น ก้าน ใบและที่ผลเมื่อโดยผิวหนังจะคันมาก

แหล่งเรียนรู้ที่ 7 ชื่อจำปีเฒ่า (ห่างจากจุดเริ่มต้น 175 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ จำปีต้นใหญ่ ดงร๊อก กรวย จำปีสิรินธร ต้นนี้มีอายุมาก มีขนาดสูงใหญ่ มีระบบรากแข็งแรงขดอยู่เหนือพื้นดินบริเวณรอบโคนต้นมีธารน้ำเล็ก ๆ ไหลผ่าน จึงเจริญได้อย่างเต็มที่

แหล่งเรียนรู้ที่ 8 ชื่อลานร๊อก (ห่างจากจุดเริ่มต้น 250 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ ร๊อก มีอีกชื่อหนึ่ง คือ “ค้อสร้อย” เป็นพืชอยู่ในวงศ์ปาล์มขึ้นเป็นต้นเดี่ยว ๆ ตามพื้นที่แฉะหรือน้ำท่วมขังแตกต่างจากต้นค้อที่ขึ้นอยู่บนภูเขา หรือตามที่ดอน ลำต้นใช้ทำสะพาน ใบใช้จักสาน

แหล่งเรียนรู้ที่ 9 ชื่อลำพูป่า (ห่างจากจุดเริ่มต้น 360 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ ลำพูป่า ปอกระสา เติม ต้นลำพูป่า เป็นไม้เนื้ออ่อนที่เจริญเติบโตสูงรวดเร็วมาก ถือเป็นไม้เบิกน้ำ คือ ไม้ที่ขึ้นในพื้นที่โล่งหลังจากต้นไม่ต้นอื่นหักล้มไป หรือหลังจากมีไฟไหม้แล้วจะเจริญเติบโตขึ้นคลุมยึดพื้นที่มิให้ต้นไม้ชนิดอื่นขึ้นแข่งขันกันได้

แหล่งเรียนรู้ที่ 10 ชื่อป่ากรวย (ห่างจากจุดเริ่มต้น 510 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ กรวย ร๊อก ต้นกรวย เป็นไม้ยืนต้นเนื้อแข็งที่ชอบขึ้นอยู่ในพื้นที่แฉะหรือมีน้ำท่วมขัง บางทีที่โคนต้นมีพูพอนเพื่อเสริมให้โคนต้นและระบบรากแข็งแรง ค้ำพยุงอยู่ได้ในที่แฉะ มีลำต้นเปลาตรงและสูงมากติดผลจำนวนมาในแต่ละปี ต้นกล้างอกง่าย แข็งแรง จึงมีโอกาสเพิ่มจำนวนต้นและขยายพื้นที่ออกไปมากขึ้นทุกปี อาจกลายเป็นพืชเด่นของป่าพรุนี้แทนที่จำปีสินธร

แหล่งเรียนรู้ที่ 11 ชื่อทุ่งเฟิร์นก้างปลา (ห่างจากจุดเริ่มต้น 720 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ เฟิร์นก้างปลา มะลิเสี้ยวผี สัตตบรรณ หว้า พรุ เฟิร์นก้างปลา ชอบขึ้นอยู่ในที่โล่งแจ้งที่ชื้นแฉะ จะแตกไหลมีใบจำนวนมากรวมขึ้นอยู่อย่างหนาแน่น

แหล่งเรียนรู้ที่ 12 ชื่อสภาพป่าพรุ (ห่างจากจุดเริ่มต้น 850 เมตร) มีพรรณไม้เด่น ได้แก่ ร๊อก คลุ้ม กรวย เต่าร้าง เป็นพื้นที่ที่น้ำพรุขึ้นมาจากพื้นดิน แล้วไหลมารวมกันเป็นบริเวณน้ำแช่ขังตลอดทั้งปี