การทำไม้กวาดมีมาตั้งแต่สมัยพระศรีพนมมาศ ซึ่งท่านเป็นคนจีน ต่อมาได้รับการแต่งตั้งให้เป็นนายอำเภอคนแรกของอำเภอลับแล การถักไม้กวาดเป็นหัตถกรรมที่มีชื่อเสียงของอำเภอลับแล ที่มีผ้าทอด้วยผ้าฝ้ายสีแดงติดไว้ตรงปลายส่วนที่เป็นไม้กวาด เพื่อเป็นเอกลักษณ์ของท้องถิ่น ผลิตด้วยวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่น เพื่อนำมาใช้ประโยชน์ในวิถีชีวิต ขนบประเพณี ความเชื่อ และวัฒนธรรมของกลุ่มชน มีลักษณะเฉพาะถิ่น สะท้อนถึงภูมิปัญญา ทำให้เกิดคุณค่าทางประวัติศาสตร์
ไม้กวาดตองกง ของอำเภอลับแล จะมีริบบิ้นสีแดงตรงปลายเป็นสัญลักษณ์ของพระศรีพนมมาศ (นายอำเภอคนแรกของลับแล) เนื่องจากท่านเป็นคนจีนและท่านได้นำไม้กวาดนี้ทูลเกล้าฯ ถวายรัชกาลที่ ๕ ในโอกาสที่ไทยกำลังจะเปิดการค้าขายกับประเทศจีน ท่านจึงมีดำริให้นำริบบิ้นสีแดงมาถักรวมกับดอกไม้กวาดไว้ ตรงปลายสุด เพื่อแสดงถึงความมั่งคั่งรุ่งเรือง
การทำไม้กวาดตองกงเป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือนของอำเภอลับแล ซึ่งได้รับถ่ายทอดวิธีการทำไม้กวาดมาจากบรรพบุรุษที่ทำกันมานาน มีเรื่องเล่าต่อ ๆ กันว่า เมื่อครั้งที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จประพาสภาคเหนือและได้เสด็จมาถึงเมืองบางโพหรือท่าเหนือ (เมืองอุตรดิตถ์) ในขบวนเสด็จนั้น สมเด็จฯ กรม พระยาดำรงราชานุภาพได้นำไม้กวาดจากเมืองจีนมาให้พระศรีพนมมาศ ซึ่งขณะนั้นอำเภอลับแลเป็นเมืองขนาดเล็กที่กำลังพัฒนาโดยมีนายทองอิน (พระศรีพนมมาศ) เป็นผู้นำของท้องถิ่น เมื่อพระศรีพนมมาศนำไม้กวาดที่ได้รับฝากจากสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพมาพิจารณาดูลวดลายและวิธีการถักแล้วคิดว่าต้องทำได้ เพราะที่ลับแลมีต้นตองกงอยู่เป็นจำนวนมาก จึงนำชาวบ้านของแต่ละหมู่บ้านจำนวน ๒ คน มาฝึกการถักไม้กวาดตองกงที่บริเวณบ้านศรีพนมมาศโดยเริ่มจากคนในหมู่บ้านตำบลฝายหลวงและตำบลแม่พูล เมื่อถักไม้กวาดกันเป็นแล้วก็ให้กลับไปสอนลูกหลานในบ้านนั้น ๆ อีกจนเกิดความชำนาญและมีคุณภาพดีขึ้น
พระศรีพนมมาศสนับสนุนให้ทำไม้กวาดตองกงโดยท่านเป็นผู้รับซื้อเองและนำไปฝากพรรคพวกเพื่อนฝูง ต่างเมือง บางคนเห็นว่าเห็นว่าไม้กวาดเป็นของต่ำ ดังนั้นเพื่อเป็นการแก้เคล็ดและให้เกิดสิริมงคล จึงนำผ้าสีแดงตัดเป็นรูปสี่เหลี่ยมเล็ก ๆ มาสอดเข้าที่ปลายของไม้กวาด ผู้ใดได้รับไม้กวาดไปก็จะมีโชค มีลาภ และเป็นสิริมงคล ไม้กวาดตองกงของอำเภอลับแลจึงมีผ้าสีแดงติดส่วนปลายจนกลายเป็นเอกลักษณ์ของไม้กวาดเมืองลับแล
ปัจจุบันมีการทำไม้กวาดตองกงอยู่ในหลายตำบลของอำเภอลับแล