ชื่อภาษาอังกฤษBlack plum, Jambolan plum, Java plum , Black Poum

ชื่อวิทยาศาสตร์Syzygium cumini (L.) Skeels

วงศ์หรือสายพันธุ์: MYRTACEAE

ชื่ออื่นๆ: หว้าขี้แพะ (เชียงราย), มะห้า, ห้า, หว้าป่า, หว้าขาว, หว้าขี้นก, จามาน-จามูน (ฮินดู)

ต้นหว้าหรือหว้าส้ม เป็นไม้ป่ายืนต้นทีหาดูได้ยากในพื้นถิ่นมีลักษณะเปลือกค่อนข้างเรียบสีน้ำตาล ใบเดี่ยวออกตรงข้ามรูปไข่หรือรูปรี กว้าง ๓-๗ ซม. ยาว ๘-๑๔ ซม. มีจุดน้ำมันบริเวณขอบใบดอกเป็นช่อสีขาวหรือสีเหลืองอ่อนออกที่ซอกใบหรือปลายยอด ฐานรองดอกเป็นรูปกรวยซึ่งมีกลีบเลี้ยง ๔ กลีบมักออกดอกและติดผลราวเดือนธันวาคม - มิถุนายนผลเป็นรูปรีแกมรูปไข่ฉ่ำน้ำสีม่วงผิวดำมันขนาด ๑ ซม. ผลแก่ราวเดือนพฤษภาคม เมล็ดมี ๑ เมล็ด รูปไข่ ขยายพันธุ์โดยการใช้เมล็ดเพาะปลูก และทาบกิ่งหรือตอนกิ่ง ต้นหว้ามีส่วนเกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าที่ปรากฎในพระไตรปิฎกใน ๒ เหตุการณ์ คือ ตอนตามเสด็จพระราชบิดาไปในพิธีแรกนาขวัญได้นำพระสิทธัตถะกุมาร ไปดูด้วยและให้ประทับอยู่ใต้ต้นหว้าใหญ่ และตอนพระพุทธเจ้าทรงแสดงปาฎิหาริย์ปราบทิฐิมานะชฎิลชื่ออุรุเวลกัสสปะ ผลหว้าพอแก่จัดมีสีดำใช้รับประทานได้มีรสเปรี้ยว ๆ หวาน ๆ นำไปจิ้มพริกเกลือเพื่อเพิ่มรสชาดให้อร่อยยิ่งขึ้น