พระธาตุปูตั๊บ เป็นพระธาตุเก่าแก่ที่อยู่ในตำนานอันน่าเคารพเลื่อมใสมาก จัดเป็นปูชนียสถานที่ศักดิ์สิทธิ์และสำคัญองค์หนึ่งของพุทธศาสนิกชนและชาวจังหวัดแพร่จัดให้มีงานนมัสการประจำทุกปีมีตำนานเล่าว่า เมื่อพระพุทธเจ้ากำลังถือพระชาติเป็นโพธิสัตว์ ชื่อว่า แมลงปู* ก็ได้บินมาที่นี่และอีกชาติหนึ่งของพระองค์ก็ได้ถือพระชาติเป็นแมลงทับทองก็ได้บินมาที่นี่ชาติละ ๗ วัน ฉะนั้น จึงได้ชื่อว่าดอยปูตั้บหรือพระธาตุปูตั้บ เมื่อพระพุทธเจ้าแห่งเรา มีพระชนม์ได้ ๒๕ พรรษา พระพุทธเจ้าก็ได้เสด็จมาบนภูเขาลูกนี้ตามประเพณีของพระพุทธเจ้าทุกพระองค์ และพระองค์ก็ได้ทำนายว่า ภูเขาลูกนี้ประเสริฐมากนัก มองไปทางไหนก็สว่างเห็นได้ไกล เมื่อพระตถาคตได้ปรินิพานไปได้ ๒๐๐ ปี ก็จะมีเศษธาตุของตถาคตได้เสด็จมาเป็นพระธาตุอยู่ที่นี่เพื่อเป็นที่สักการะบูชาแก่คนทั่วไปเมื่อพระองค์ได้ทำนายที่นี่แล้ว พระองค์พร้อมด้วยพระอรหันต์สาวก ๒๕๐๑ องค์ จึงได้
เสด็จโปรดสัตว์ต่อไป
หมายเหตุ * คำว่าแมงปู คือ แมลงภู่