วัดสำเร็จ

ตั้งอยู่หมู่ที่ ๕ ตำบลมะเร็ต อำเภอเกาะสมุย เป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่งของอำเภอเกาะสมุยที่ยังคงรักษารูปแบบของสถาปัตยกรรมที่ผสมผสานระหว่างสถาปัตยกรรมไทยและจีนไว้ได้อย่างกลมกลืนและยังคงรักษารูปแบบสถาปัตยกรรมเดิมเอาไว้ได้มากที่สุด วัดสำเร็จสันนิษฐานว่า คงจะสร้างในสมัยขรัวพุดสอนซึ่งเป็นพระในยุคปลายกรุงศรีอยุธยาถึงธนบุรีตอนต้น (ตามประวัติที่เล่าขานกันมา) ภายในวัดมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่สำคัญดังนี้

วิหารพระ ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของวัด ติดกับพระอุโบสถที่สร้างขึ้นใหม่ มีพระประธานองค์ใหญ่หน้าตักกว้าง ๘ ศอก หันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก มีพระพุทธรูปขนาดย่อมลงมาทางด้านซ้ายและขวาของพระประธานด้านละ ๑ องค์ ด้านหน้าพระประธานมีรูปปั้นพระภิกษุโล้น เชื่อกันว่า เป็นรูปปั้นของขรัวพุดสอน ภายในวิหารพระด้านทิศใต้มีพระพุทธรูปปางไสยาสน์ที่มีพุทธลักษณะแตกต่างจากที่อื่นๆ กล่าวคือ หันพระเศียรไปทางทิศตะวันตก พระหัตถ์ด้านซ้ายหนุนพระเศียร พระหัตถ์ด้านขวาวางขนานไปกับพระองค์ และหันพระพักตร์ไปทางทิศเหนือ ภายในวิหารยังมีพระพระพุทธรูปอีก ๗๖ องค์ สร้างด้วยหินปะการัง โดยนำหินปะการังมาแกะสลักเป็นองค์พระพุทธรูป ฉาบปูนโบราณ พระเกศาทำด้วยหอยเกลียวเล็กๆ ซึ่งพบได้ทั่วไปตามชายหาดนาเทียน หมู่ที่ ๒ ตำบลมะเร็ต ใกล้กับวัดสำเร็จ เชื่อกันว่าเป็นพระพุทธรูปประจำตระกูลในเกาะ สมุย

บริเวณผนังของวิหาร มีปรากฏรอยเท้าประทับอยู่ข้างฝาข้างประตูวิหาร เชื่อกันว่าเป็นรอยเท้าของขรัวพุดสอนที่ได้ประทับรอยเท้าเอาไว้ ปัจจุบันรอยเท้านี้ได้เลือนหายไปแล้วตั้งแต่มีการบูรณะวิหารพระ นอกจากนี้ มีหม้อน้ำมนต์วางอยู่ท่ามกลางหมู่พระพุทธรูปเชื่อกันว่าเป็นหม้อน้ำมนต์ศักดิ์สิทธิ์ที่ขรัวพุดสอนสร้างไว้

สถูปบรรจุอัฐิขรัวพุดสอน หรือที่ชาวเกาะสมุยเรียกกันว่า “บัวพ่อเฒ่า” ตั้งอยู่บริเวณ ด้านทิศใต้ของวัดสำเร็จตัดกับวิหารพระ สร้างขึ้นเพื่อบรรจุอัฐิพ่อเฒ่าขรัวพุดสอน ซึ่งเป็นที่เคารพบูชาของชาวเกาะสมุยโดยทั่วไป

เมื่อวันเสาร์ที่ ๑ กันยายน พ.ศ.๒๔๓๑ (แรม ๑๐ ค่ำ เดือน ๙ ปีชวด) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ฯ รัชกาลที่ ๕ ได้เสด็จมานมัสการสถูปบรรจุอัฐิของขรัวพุดสอน

ปัจจุบันสถูปบรรจุอัฐิของพ่อเฒ่าขรัวพุดสอนได้รับการบูรณะและสร้างมณฑปคร่อมบนสถูป

หอสวดมนต์ สร้างเมื่อปี พ.ศ.๒๔๖๙ โดยพระครูทีปาจารย์คุณารักษ์ (มี บุญสิน) ใช้เป็นที่ปฏิบัติศาสนกิจทั้งหลาย สร้างด้วยไม้ทั้งหลัง เป็นอาคารทรงปั้นหยา ๒ ชั้น ยกพื้น มีใต้ถุนเตี้ยๆ รูปแบบสถาปัตยกรรมไทยผสมผสานสถาปัตยกรรมจีน มีการฉลุลายลงบนแผ่นไม้ติดโยรอบบริเวณชายคาชั้นบน ตึกรับรองอาคันตุกะ ใช้เป็นที่รับรองพระภิกษุที่เดินทางมาพำนัก สร้างโดยพระภิกษุดำ ใจกว้าง (หมื่นพยาธิบำบัด) ซึ่งได้แบบอย่างมาจากลังกา ในคราวที่เดินทางติดตามหลวงพ่อเพ็ชร์ ติสฺโส ไปประเทศศรีลังกา รูปแบบของตึกเป็นอาคาร ๒ ชั้น ทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีมุขระเบียงชั้นเดียวยื่นออกไปด้านหน้าตลอดไปจนถึงด้านข้างยกเว้นด้านหลังอาคาร หลังคาทรงปั้นหยาซ้อนกัน ๒ ชั้น มีการฉลุลายลงบนแผ่นไม้ติดโดยรอบบริเวณชายคาชั้นบน หน้าบันหลังคามุขหน้าชั้นล่างแกะลายฉลุลงบนเนื้อไม้เป็นรูปเทพพนมสวยงามมาก ส่วนประตูเข้า – ออกอยู่ด้านหน้าของตัวตึกเพียงด้านเดียว เจดีย์โบราณ ตั้งอยู่ระหว่างอุโบสถและตึกรับรองอาคันตุกะ สร้างในสมัยขรัวพุดสอน เป็นเจดีย์หนึ่งในจำนวน ๓ องค์ที่สร้างขึ้นในสมัยขรัวพุดสอน ได้รับการบูรณะจากกรมศิลปากร เมื่อปี พ.ศ.๒๕๔๔ รูปทรงของเจดีย์เป็นศิลปะแบบศรีวิชัย ธรรมาสน์ไม้ฉลุ สำหรับพระสงฆ์ใช้แสดงธรรมเทศนาโดยช่างฝีมือชาวจีน สร้างด้วยไม้สักทองทั้งหลัง จำหลักลวดลายตั้งแต่หลังคาจนถึงตีนสวยงามมาก บนเกาะสมุยหาดูได้ยากคาดว่ามีที่วัดสำเร็จเพียงแห่งเดียว พระศิลายวง (พระหินหยกขาว) พระประธานในอุโบสถวัดสำเร็จ มีพุทธลักษณะที่สวยงามตามพุทธศิลป์แบบพม่า มีแหล่งกำเนิดในเมืองมัณฑะเลย์ ประเทศพม่า ขนาดหน้าตักกว้า ๓๖ นิ้ว สูง ๕๒ นิ้ว อยู่ในอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายหงายวางบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาวางที่พระชานุ(นิ้วพระหัตถ์ชี้ลงที่พื้นธรณี ตามคำบอกเล่าของนายชุ่ม ศิริพันธ์ อดีตประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอเกาะสมุย เล่าว่า เมื่อครั้งที่นายพิชัย รัตตกุล รองนายกรัฐมนตรีในขณะนั้น มาเป็นประธานในพิธีพระราชทานเพลิงศพ พระครูทีปาจารย์คุณารักษ์ (มี บุญสิน) ท่านได้ให้ความเห็นว่า พระศิลายวงที่มีอิริยาบถแบบองค์นี้ในประเทศไทยมีเพียง ๔ แห่ง ได้แก่ วัดสำเร็จ (อ.เกาะสมุย) วัดมะเดื่อหวาน(อ.เกาะพะงัน) วัดอัมพะวัน(อ.เกาะพะงัน) และวัดดอนแก้ว (อ.แม่ระมาด จ.ตาก) นอกจากนี้ยังมีพระศิลายวงในพุทธลักษณะแบบปางไสยาสน์ซึ่งเก็บรักษาไว้บริเวณชั้น ๒ ของหอสวดมนต์ เคยอัญเชิญลงมาประดิษฐานบริเวณลานวัดเพื่อให้ประชาชนทั่วไปได้สักการะแต่ได้อัญเชิญกลับที่เดิมเนื่องจากกลัวสูญหาย

วัดสำเร็จจึงเป็นวัดเก่าแก่วัดหนึ่งในอำเภอเกาะสมุย ซึ่งยังคงรักษาสภาพเดิมของวัดเอาไว้ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน และมีโบราณสถาน โบราณวัตถุจำนวนมาก ที่รอการมาเยี่ยมชมจากผู้คนทั่วไป