ชื่อสถานที่: อนุสาวรีย์ขุนสรรค์

รายละเอียดการสร้าง: เททองหล่อรูป เมื่อวันศุกร์ที่ ๙ เมษายน พ.ศ. ๒๕๒๕ ประกอบพิธีเปิดและสมโภช เมื่อวันพุธที่ ๑๙ มกราคม ๒๕๒๖ เวลา ๐๙.๔๙ น.

สถานที่ตั้ง: หน้าที่ว่าการอำเภอสรรคบุรี หมู่ที่ ๘ ตำบลแพรกศรีราชา อำเภอสรรคบุรี จังหวัดชัยนาท

ประวัติความเป็นมา ตำนานที่เกี่ยวข้อง :ขุนสรรค์ เป็นชาวเมืองสรรคบุรี เดิมมีตำแหน่งเป็นกำนันอยู่ในตำบล ใดตำบลหนึ่งในเมืองสรรคบุรี เป็นผู้มีฝีมือในอาวุธเพลงดาบและมีความสามารถในการยิงปืนแม่น เป็นคนกล้าหาญ ยอมเสียสละชีวิตเพื่อต่อสู้กับข้าศึกจนได้รับการยกย่องให้เป็นหัวหน้าคนไทยคนหนึ่งของค่ายบางระจัน ต่อสู้กับพม่า ในสงครามก่อนเสียกรุงศรีอยุธยา ครั้งที่ ๒

สมเด็จกรมพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงพิมพ์ไว้ในหนังสือ “ไทยรบพม่า” ไว้ตอนหนึ่งว่า “ชาวบ้านรวบรวมชายฉกรรจ์ไว้ได้ ๔๐๐ คน มีหัวหน้าชื่อขุนสรรค์ นายพันเรืองเป็นกำนัน นายทองเหม็น นายจัน นายเขี้ยว นายทอง แสงใหญ่ ช่วยกันตั้งค่ายขึ้น ได้นิมนต์พระอาจารย์ธรรมโชติ วัดเขานางบวช แขวงเมืองสุพรรณบุรี ซึ่งชาวบ้านนับถือว่าเป็นผู้รู้วิทยาคม มาเป็นกำลังใจ อนุสรณ์แห่งความหลังยังปรากฏอยู่คือ ซากโบสถ์ วิหาร และบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ เวลาชาวบ้านบางระจันจะออกรบ พระอาจารย์ธรรมโชติได้ให้ทุกคน ลงอาบน้ำในสระนี้ถือว่าเป็นบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ และมหัศจรรย์ ปรากฏว่าชาวบ้านบางระจันสามารถต่อสู้พม่าเอาชนะได้ถึง ๗ ครั้ง ๗ หน จนพม่าหวั่นไหวดกรงกลัวฝีมือคนไทยในการรบพุ่งของชาวบ้านบางระจัน”

ชาวบ้านบางระจันสามารถต่อสู้ชนะพม่าได้ถึง ๗ ครั้ง เนเมียวสีหบดี แม่ทัพพม่ามีความหนักใจมากที่คนไทยเพียง ๔๐๐ คน ชนะพม่าที่มีกำลังฝีมือและกำลังพลที่เหนือกว่าหลายเท่า จึงได้เปลี่ยนกลยุทธ์ใหม่เพียงตั้งรับฝ่ายเดียว ใช้ปืนใหญ่ระดมยิงชาวบ้านค่ายบางระจันล้มตายเป็นจำนวนมาก ผู้นำชาวบ้านชั้นหัวหน้าออกรบถูกพม่าฆ่าตายไปทีละคนสองคน เหลือเพียงขุนสรรค์ที่ยังยืนหยัดต่อสู้พม่าและได้นำชาวบ้านที่เหลืออยู่ปีนค่ายพม่าบุกเข้าไปถึงภายในค่าย ตกอยู่ในวงล้อมที่แน่นหนา และถูกพม่าฆ่าตายในที่สุด เมื่อสิ้นขุนสรรค์ต่อมาไม่นานค่ายบางระจันก็เสียแก่พม่า เมื่อเดือน ๗ ปีจอ พ.ศ. ๒๓๐๙

ความสำคัญ: ขุนสรรค์ได้พยายามต่อสู้กับทัพพม่าอย่างห้าวหาญ แม้จะทำการไม่สำเร็จแต่ก็ได้ฝากชื่อเสียงไว้ให้ชนรุ่นหลังได้ภาคภูมิใจ ชาวชัยนาททุกคนโดยเฉพาะชาวอำเภอสรรคบุรี ไม่เคยลืมวีรกรรมอันยิ่งใหญ่ของขุนสรรค์และให้การยกย่องว่าเป็นไทยอาสาป้องกันชาติคนแรกของอำเภอสรรคบุรี

หลวงพ่อพิมพ์ อดีตเจ้าคณะอำเภอสรรค์บุรี และนายอุทัย อนันตสมบรูณ์ อดีตนายอำเภอสรรค์บุรี ในสมัยนั้น พร้อมชาวสรรคบุรีทุกหมู่เหล่า ได้บริจาคทรัพย์เพื่อจัดสร้างอนุสาวรีย์ขุนสรรค์บุรี ซึ่งได้ประดิษฐานอยู่บริเวณสนามหน้าที่ว่าการอำเภอสรรคบุรี โดยได้เททองหล่อรูปเมื่อวันที่ 9 เมษายน 2525 โดยเชิญนายมนตรี ตระหง่าน ผู้ว่าราชการจังหวัดชัยนาท เป็นประธานเททองหล่อรูปจำลอง ณ วัดวิหารทอง ตำบลเที่ยงแท้ อำเภอสรรคบุรี ซึ่งอยู่ระหว่างการเฉลิมฉลองกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี เสร็จแล้วนำมาประดิษฐานบนแท่นยืน ณ หน้าที่ว่าการอำเภอสรรคบุรี เพื่อเป็นอนุสรณ์แก่อนุชนรุ่นหลัง จากนั้นเป็นต้นมาในวันที่ ๑๙ มกราคม ของทุกปี อำเภอสรรคบุรี ได้จัดงานเฉลิมฉลองเป็นประจำทุกปี ทั้งนี้เพื่อเป็นการบวงสรวงดวงวิญญาณขุนสรรค์

สร้างขึ้นเพื่อระลึกถึง วีรกรรมอันยิ่งใหญ่ของขุนสรรค์ วีรบุรุษแห่งลุ่มแม่น้ำน้อย ชาวชัยนาททุกคนโดยเฉพาะชาวอำเภอสรรคบุรีไม่เคยลืม