ดอกไม้จันทน์ คือ เนื้อไม้จันทน์เป็นต้น ที่ไสเป็นแผ่นบางนำมาประดิษฐ์เป็นดอกไม้เป็นช่อเล็ก ใช้ในงานเผาศพ สำหรับสาเหตุที่นำดอกไม้จันทน์มาใช้ในพิธีเผาศพ เนื่องมาจากในสมัยก่อนนั้นเรายังไม่มีการฉีดยา หรือวิธีการที่จะรักษาศพไม่ให้มีกลิ่นเหม็น ดังนั้น ในการเผาศพ จึงต้องใช้ดอกไม้จันทน์ซึ่งทำมาจากไม้จันทน์ หรือต้นจันทน์ อันเป็นไม้ที่มีกลิ่นหอม ในสมัยก่อนจะนิยมใช้ไม้จันทน์เฉพาะในงานศพของราชวงศ์ชั้นสูงเท่านั้น เนื่องจากไม้จันทน์หายากและมีราคาแพง ต่อมากรมพระยาดำรงราชานุภาพจึงได้คิดค้นให้ใช้ไม้จันทน์ทำเป็นแผ่นบาง ๆ มัดเป็นช่อเรียกว่าดอกไม้จันทน์เพื่อให้ผู้ที่มาร่วมงานศพได้นำไปวางที่เผาศพและนิยมใช้จนถึงปัจจุบัน
สำหรับการทำดอกไม้จันทน์ เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นซึ่งเป็นผลงานของนางงามตา
ดวงลาดนา เกิดวันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2499 อยู่บ้านเลขที่ 173 หมู่ที่ 2 ตำบลท่าศาลา
อำเภอมัญจาคีรี จังหวัดขอนแก่น (หมายเลขโทรศัพท์ 0845104349)
วัสดุอุปกรณ์
1. กระดาษสา
2. ลวด เบอร์ 24
3. ธูป, ธูประกำ (1 ดอกทำได้ 4 ช่อ) , เทียนเบอร์ 8, เทียนจิ๋ว
4. เทียน
5. กาวลาเท็กซ์, เทปดำ
6. กระดาษย่นสีดำ, ริบบิ้นสัดำ
7. กลียบดอกสีขาว, กลีบดอกสีเกสร , หนวดจันทน์ (ทำจากเยื่อไม้จันทน์)
8. ด้ายสีขาว
9. ถุงพลิาติก สำหรับบรรจุดอกไม้จันทน์ (ขนาด 16x26 นิ้ว บรรจุดอกเล็กได้ 100 ดอก
ขนาด 10x15 บรรจุึช่อประธานได้ 1 ถุง ต่อ 1 ช่อ
ขั้นตอนการทำ
1. แบบดอกธรรมดา เริ่มจากการทำเกสรก่อน โดยใช้กลีบดอกเกสรทำการจับกลีบเข้ากับก้านดอก นำกลีบดอกที่เตรียมไว้แล้วมาทำการเข้าดอก โดยใช้กลีบดอกประมาณ 4 กลีบ จากนั้นทากาวแล้วใช้ด้ายมัดให้แน่น ก็จะได้ตัวดอกไม้จันทน์ เมื่อได้ตัวดอกไม้จันทน์แล้วก็มาถึงขั้นตอนการไส่หนวดจันทน์ ซึ่งทำเตรียมไว้โดยพันคู่กับ ธูป- เทียน สำเร็จ ไว้เรียบร้อย เมื่อใส่หนวดจันทน์แล้วนำกระดาษย่นสีดำพันก้านดอกให้แน่น จนไม่สามารถมองเห็นก้านดอกได้ก็เป็นอันเสร็จ
การจำหน่าย - ดอกไม้จันทน์ ช่อดอก 1 ดอก จำหน่ายราคา 1 บาท
- ดอกไม้จันทน์ ช่อดอก 3 ดอก จำหน่ายราคา 5 บาท
- ดอกไม้จันทน์ ช่อดอก 5 ดอก จำหน่ายราคา 10 บาท
2. แบบช่อประธาน เริ่มจากเตรียมก้าน ไม้ช่อประธานพร้อมหนวดจันทน์ไว้ จากนั้นนำ้ดอกที่ทำไว้ซึ่งใช้ขั้นตอนเดียวกันกับการทำแบบดอกธรรมดา ต้องใช้ไม้ไผ่ ยาวประมาณ 7 นิ้ว นำดอกไม้จันทน์มาประกอบเข้าด้วยกันเป็นช่อดอก ประมาณช่อละ 7- 9 ดอก จากนั้นทำการตกแต่ง เทปดำพันไม้ไผ่ เสร็จแล้วติดโบว์สีดำ เป็นอันเสร็จขั้นตอน