นางแตงไทย เนื้อไม้ เกิดพ.ศ.2493 ที่อยู่ 109 หมู่ที่ 2 หมู่บ้านเขาทองผางับ ตำบล น้ำพุ ภูมิลำเนาเดิมต.หนองบัว อ.พรานกระต่าย จ.กำแพงเพชร การศึกษาประถมศึกษา อาชีพหลักทำนาอาชีพเสริม สานแข่งปลาทู ความเชี่ยวชาญ สานเข่งปลาทู รายได้ต่อปี 30000 ประสบการณ์ 8 ปี ลักษณะจำเพาะเชิงพื้นที่ของข้อมูลวัฒนธรรม เฉพาะถิ่น
ความสำคัญและคุณค่า กลุ่มสานเข่งปลาทู เริ่มจัดขึ้น ณ เลขที่ 104 หมู่ 2 บ้านทองผางับ ตำบลบ้านน้ำพุ อำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย พ.ศ. 2534 การจักสานเข่งปลาทูถือเป็นการส่งเสริมอาชีพให้กับกลุ่มผู้สูงอายุและกลุ่มผู้สนใจ วิธีการจัดทำเข่งปลาทูนั้น มีคุณประสาน เนื้อไม้ เป็นผู้นำความรู้และวิธีการสานเข่งปลาทูมาฝึกสอนสมาชิกในครอบครัวและญาติพี่น้อง ต่อมามีกลุ่มผู้สนใจและเห็นความสำคัญของการทำอาชีพเสริมการสานเข่งปลาทูมากขึ้น นางพิกุล โสภากุล ได้รวมกลุ่มสมาชิกเพื่อจัดตั้งกลุ่มอย่างเป็นทางการ โดยมีหน่วยงานของสำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอคีรีมาศ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านน้ำพุ และศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนอำเภอคีรีมาศ ให้การสนับสนุนมาตลอด หลังจากนั้นสมาชิกในกลุ่มได้มีการพัฒนาการสานเข่งปลาทูให้ได้มาตรฐาน และตรงกับความต้องการของตลาด ทำให้เข่งปลาทูมีตลาดรองรับและมีพ่อค้ามารับซื้อที่บ้านตลอด แนวคิด จักสานรวมใจ สานสายใยชุมชน แม่บ้านทุกคน ฝึกฝนกันทำ ยามว่างช่วยกัน สานเข่งปลาทู
ขั้นตอน/ วิธีการ
1. นำไม้ไผ่ตงหรือไม้ไผ่บ้านมาตัดเป็นท่อนๆ ยาวท่อนละ 25 นิ้ว แล้วนำมาผ่าไสด้วยกบไสไม้ ให้เป็นเส้นบาง ๆ ให้ได้ขนาด ดังนี้
- กว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 23 เซนติเมตร ทำขอบนอก จำนวน 1 เส้น
- กว้าง 1 นิ้ว ยาว 22 เซนติเมตร ทำขอบใน จำนวน 1 เส้น
- กว้าง 0.5 นิ้ว ยาว 25 เซนติเมตร ทำไม้สาน จำนวน 18 เส้น
- กว้าง 1 เซนติเมตร ยาว 25-26 เซนติเมตร ทำไม้ม้วนปากเข่ง จำนวน 1 เส้น
- กว้าง 1 เซนติเมตร ยาว 6 นิ้ว ทำไม้ขัดกันเข่ง จำนวน 3 เส้น
2. นำไม้ที่ไสได้ขนาดกว้าง 0.5 นิ้ว จำนวน 6 เส้น วางเรียงกัน แล้วนำเส้นอื่น ๆ มาสานไขว้กันตลอดวงกลม จนครบ 18 เส้น นำไม้ที่ไสขนาดกว้าง 1 เซนติเมตร ยาว 6 นิ้ว จำนวน 3 เส้น มาขัดกันเข่ง เพื่อให้เกิดความแข็งแรง จากนั้นใช้พิมพ์เหล็กวงกลมหรือวัสดุอื่นที่เป็นวงกลมกดใส่ขอบเข่งเพื่อทำเป็นวงกลม ใช้ไม้ขนาดกว้าง 1 เซนติเมตร ยาว 25-26 เซนติเมตร ม้วนปากเข่ง แล้วหักไม้ที่เหลือจากการทำตัวเข่งให้เป็นขอบเข่งตามไม้ม้วนปากเข่ง จากนั้นนำไม้ขนาดกว้าง 1 นิ้ว ยาว 22 เซนติเมตร ทำขอบใน ใช้ไม้ขนาดกว้าง 1.5 นิ้ว ยาว 23 เซนติเมตร มาประกบด้านนอกทำเป็นขอบนอก นำเชือกพลาสติกที่ฉีกเป็นเส้นเล็ก ๆ ผูกปากเข่ง ประมาณ 4 จุด (หรือใช้ลวดเย็บกระดาษก็ได้) จะได้เข่งปลาทูที่เสร็จสมบูรณ์
วัสดุอุปกรณ์ ไม้ไผ่ กรรไกร ลวดเย็บกระดาษ กบไส้ไม้ เลื่อย มีดเหลาไม้ไผ่ พิมพ์เหล็กวงกลมหรือวัสดุที่เป็นรูปทรงกลม เชือกพลาสติก
ลักษณะทั่วไป/ เนื้อหาสาระ ใช้สำหรับใส่ปลาทูแล้วนำไปนึ่ง
ช่วงเวลา หลังจากทำนา
สถานที่ กลุ่มสานเข่งปลาทู หมู่ 2 ตำบลบ้านน้ำพุ อำเภอคีรีมาศ จังหวัดสุโขทัย
เจ้าของ/ ผู้คิดค้น/ผู้ประดิษฐ์ คุณประสาน เนื้อไม้
การถ่ายทอด/สืบทอด/ส่งผ่าน คุณประสาน เนื้อไม้ เป็นผู้นำความรู้และวิธีการสานเข่งปลาทูมาฝึกสอนสมาชิกในครอบครัวและญาติพี่น้อง วันเดือนปีที่คิดค้น พ.ศ. 2534
ระดับการนำข้อมูลวัฒนธรรมไปใช้ประโยชน์ อาชีพหาเลี้ยงชีพ