บ้านวังน้ำเย็น หมู่ที่ ๑ ตำบลวังน้ำเย็น อำเภอวังน้ำเย็น จังหวัดสระแก้ว มีประวัติความเป็นมา คือ พ.ศ. ๒๕๐๒ นายถาวร สุทธิแพน และญาติ ชาวจังหวัดขอนแก่น ได้อพยพเข้ามาอยู่ในบริเวณนี้ เพื่อจับจองที่ดินทำกิน ต่อมามีประชากรย้ายเข้ามามากขึ้น จึงเกิดเป็นกลุ่มบ้าน เรียกว่า กลุ่มบ้านวังน้ำเย็นขึ้นอยู่ในเขตการปกครองของบ้านเขาฉกรรจ์ หมู่ที่ ๑ ตำบลเขาฉกรรจ์ อำเภอสระแก้ว จังหวัดปราจีนบุรี พ.ศ.๒๕๑๔ ได้มีการตัดถนนสายจันทบุรี -สระแก้ว ทำให้ราษฎรซึ่งอาศัยอยู่บ้านท่าตาสี และบ้านหนองปรือ อพยพถิ่นฐานมาตั้งบ้านเรือน อยู่ตามแนว ๒ ฝั่งถนน ประมาณ ๕๐ ครัวเรือน และใช้ชื่อว่า กลุ่มวังน้ำเย็น (เนื่องจากมีวังน้ำลึกและเย็นมาก บริเวณวังน้ำเดิมอยู่ตรงร่องน้ำใกล้กับสถานีดับเพลิง ปัจจุบันถูกดินทับถมเต็มหมดแล้ว) และมีการแยกเขตการปกครองออกจากบ้านเขาฉกรรจ์ จัดตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ ชื่อบ้านวังน้ำเย็น หมู่ที่ ๙ ตำบลเขาฉกรรจ์ อำเภอสระแก้ว จังหวัดปราจีนบุรี พ.ศ.๒๕๑๘ แยกเขตการปกครองออกจากตำบลเขาฉกรรจ์ ตั้งเป็นตำบลวังน้ำเย็น อำเภอสระแก้ว จังหวัดปราจีนบุรี บ้านวังน้ำเย็น จึงได้ย้ายการปกครองมาขึ้นอยู่กับตำบลวังน้ำเย็น เป็นหมู่ ๑ บ้านวังน้ำเย็น ตำบลวังน้ำเย็น กิ่งอำเภอวังน้ำเย็น จังหวัดปราจีนบุรี

ลักษณะที่ตั้งของหมู่บ้าน

ตั้งอยู่ทางทิศเหนือ ของที่ว่าการอำเภอวังน้ำเย็น ระยะทาง ๑ กิโลเมตร พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นที่ราบ ใช้ประกอบอาชีพทำนา ทำไร่

การปกครองของหมู่บ้าน

บ้านวังน้ำเย็น หมู่ ๑ เดิมแยกเขตการปกครองออกเป็น ๒ ส่วน ได้แก่ส่วนที่อยู่ในเขตการปกครองของเทศบาลตำบลวังน้ำเย็น และเขตขององค์การบริหารส่วนตำบลวังน้ำเย็น และเมื่อประมาณเดือนพฤศจิกายน ๒๕๕๓ เทศบาลตำบลวังน้ำเย็น และองค์การบริหารส่วนตำบลวังน้ำเย็นได้มีการยุบรวมกันและ ยกฐานะเป็นเทศบาลเมืองวังน้ำเย็น บ้านวังน้ำเย็น หมู่ ๑ จึงตั้งอยู่ในเขตการปกครองของเทศบาลเมืองวังน้ำเย็นทั้งหมู่บ้าน มีผู้ใหญ่บ้านตั้งแต่คนแรกถึงปัจจุบัน รวม ๕ คน ได้แก่

๑. นายสน หอมหวน ดำรงตำแหน่งระหว่างปี ๒๕๑๔ ถึง ๒๕๒๐

๒.นายชุ่ม ศรีพันธ์ ดำรงตำแหน่งระหว่างปี ๒๕๒๐ ถึง ๒๕๓๙

๓. นางแสวง ปลาทอง ดำรงตำแหน่งระหว่างปี ๒๕๒๐ ถึง ๒๕๓๙

๔. นางสุวรรณา อยู่ปาน ดำรงตำแหน่งระหว่างปี ๒๕๔๒ ถึง ๒๕๔๗

๕. นายจำเริญ พัดเย็นฉ่ำ ดำรงตำแหน่งระหว่าง ปี ๒๕๔๗ ถึง ปัจจุบัน (ปัจจุบันเป็นกำนันตำบลวังน้ำเย็น)

ประชากร

ประชากรส่วนใหญ่มาจาก จังหวัดขอนแก่น จังหวัดชัยภูมิ จังหวัดเลย จังหวัดเพชรบูรณ์ จังหวัดลพบุรี จังหวัดสระบุรี จังหวัดลพบุรี ปัจจุบันบ้านวังน้ำเย็นหมู่ ๑ เป็นชุมชนใหญ่ มีจำนวนประชากรจำนวน ๙,๙๙๙ คนซึ่งจำแนกจำนวนประชากรได้ดังนี้ ชาย ๔,๘๕๙ คน หญิง ๕,๑๔๐ คน (ข้อมูล ณ วันที่ ๑ มกราคม ๒๕๕๔) ส่วนใหญ่ใช้ภาษากลางในการพูด

การประกอบอาชีพ

ประชากรส่วนใหญ่ ประกอบอาชีพ ค้าขาย ทำไร่ รับจ้างทั่วไป

ข้อมูลทั่วไปของบ้านวังน้ำเย็น หมู่ ๑

ศาสนสถานวัด อยู่ ๒ แห่ง คือ วัดเขาป่าแก้ว และวัดวังน้ำเย็น

โรงเรียนจำนวน ๒ แห่ง คือ โรงเรียนอนุบาลวังน้ำเย็นมิตรภาพที่ ๑๗๙ (ระดับประถมศึกษา) และโรงเรียนวังน้ำเย็นวิทยาคม (ระดับมัธยมศึกษา)

ตลาดจำนวน ๒ แห่ง คือ ตลาดสดเทศบาลเมืองวังน้ำเย็น ๑ แห่ง และตลาดสดของเอกชน (ตลาดคลองถม) ๑ แห่ง

งานประเพณีที่สำคัญคือ งานประเพณีวันขึ้นปีใหม่ ณ บริเวณถนนสามเลนตลาดวังน้ำเย็น งานอบรมปฏิบัติธรรมและเข้าปริวาสกรรมประจำปี ณ วัดเขาป่าแก้ว งานประเพณีสงกรานต์ ณ วัดเขาป่าแก้ว และวัดวังน้ำเย็น งานในวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา งานวันแม่ ๑๒ สิงหาคม ณ ตลาดสดวังน้ำเย็น และงานอุปสมบทหมู่เทิดพระเกียรติ ๕ ธันวามหาราช ณ วัดวังน้ำเย็น