ชื่อ วงสะล้อ ซอ ซึง
ประวัติความเป็นมา ตำนานที่เกี่ยวข้อง วงสะล้อ ซอ ซึง หมายถึง วงดนตรี ที่นำเอาเครื่องดนตรี ประเภทเครื่องสายของภาคเหนือ คือ ซึงสะล้อ และเครื่องประกอบจังหวะมาบรรเลงรวมกันเป็นวง ซึ่งเป็นที่นิยมกันมากในภาคเหนือ มาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน มีอยู่เฉพาะในภาคเหนือตอนบนเท่านั้นถือว่าเป็นวงดนตรีพื้นบ้านของท้องถิ่น ล้านนา ชื่อเรียกของวงดนตรี บางครั้งเรียก วงสะล้อ ซอซึง บ้างก็เรียก วง ซึง สะล้อ คงจะเป็นเพราะวงสะล้อ ซอซึง ไม่มีรูปแบบที่ชัดเจน ในการบรรเลง มีการนำเอาขลุ่ยพื้นเมือง ( ขลุ่ยตาด ) หรือปี่จุ่มมาบรรเลงร่วมด้วย บางครั้งมีการขับร้องเพลง ( ซอ ) ประกอบโดยใช้ทำนองเพลงพื้นเมืองขอแยกความหมายเพื่อให้ชัดเจน ดังนี้
สะล้อ เป็นเครื่องดนตรี ประเภทเครื่องสาย ที่ใช้วิธีการเล่นโดยการสี สะล้อ เป็นเครื่องดนตรีพื้นเมืองล้านนาชนิดหนึ่ง เป็นประเภทเครื่องสีซึ่งมีทั้ง 2 สายและ 3 สาย คันชักสำหรับสีจะอยู่ข้างนอกเหมือนคันชักซอสามสาย สะล้อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ทร้อ หรือ ซะล้อ มีรูปร่างคล้ายซออู้ของภาคกลาง
ซอ เป็นภาษาพื้นบ้านล้านนา หมายถึง การขับร้องเพลง การขับร้อง ทำนองของคำซอ โดยทั่วไปมักเข้าใจว่าซอเป็นเครื่องดนตรีแต่ไม่ใช่ ซอเป็นองค์ประกอบส่วนหนึ่งวงสะล้อ ซอ ซึง การขับซอ เป็นรูปแบบการร้องเพลงที่ชาวพื้นเมืองล้านนาใช้ขับกล่อมให้คลาย ทุกข์ โดยจะมีคำเรียกผู้ร้องเพลงซอว่า ช่างซอ
ซึง เป็นเครื่องดนตรี ประเภทเครื่องสาย ที่ใช้วิธีการเล่นโดยการดีด แบ่งตามลักษณะได้ 3 ประเภท คือ ซึงเล็ก ซึ่งกลาง และซึงหลวง(ซึงที่มีขนาดใหญ่) แบ่ง ตามประเภทได้ 2 ชนิด คือ ซึงลูก3 และซึงลูก4 (แตกต่างกันที่เสียง ลูก 3 เสียงซอล จะอยู่ด้านล่าง ส่วนซึงลูก4 เสียงซอล จะอยู่ด้านบน)
แหล่งที่ปรากฏการแสดงนั้นๆ บ้านวังหาด ตำบลตลิ่งชัน อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย
ความเชื่อที่เกี่ยวข้อง -
โอกาสที่เล่นหรือแสดง งานประเพณีและ เทศกาลต่างๆ
อุปกรณ์ที่ใช้ในการเล่น การเล่นสะล้อ ซอ ซึง มีเครื่องดนตรีทั้งหมด 9 ชิ้น (ชุดใหญ่) คือ ซึงเล็ก ซึงกลาง ซึงใหญ่ สะล้อเล็ก สะล้อใหญ่ ตะโพน ขลุ่ย ฉิ่ง ฉาบ ส่วนคำว่าซอ คือการร้องไม่ใช่เครื่องดนตรี การร้องก็คล้ายๆ ลำตัดหรือเพลงฉ่อย ของภาคกลาง เนื่องจากเมื่อดนตรีเล่น ก็สามารถแต่งกลอนร้องสดกันได้เลย และก็มีนางรำด้วย
ลักษณะของสถานที่ สามารถเล่นได้ทุกสถานที่
จำนวนผู้แสดง เพศ จำนวนผู้เล่นหลักประมาณ 3-9 คน
เครื่องแต่งกาย -
เรื่องหรือบทที่ใช้แสดงหรือลำดับขั้นของการแสดง
ท่ารำที่ใช้ในการแสดง -
การเปลี่ยนแปลงหรือสภาพในปัจจุบัน วงสะล้อ ซอ ซึง บ้านวังหาด มีที่มาจาก เดิมชาวบ้านวังหาดดังเดิมส่วนใหญ่จะอพยพมาจากจังหวัดลำปาง ซึ่งมีเป็นจังหวัดที่ติดกับจังหวัดสุโขทัย เมื่ออพยพย้ายถิ่นฐานมาก็ได้รักษาประเพณีวัฒนธรรมพื้นบ้านของตนเอง ร่วมถึงการเล่นสะล้อ ซอ ซึง ซึ่งเป็นการเล่นดนตรีแบบรวมวงเป็นแบบชาวล้านนา การเล่นสะล้อ ซอ ซึง นั้นมีมานานมากก่อนที่จะย้ายมาอยู่ที่บ้านวังหาด เมื่อก่อนการเล่นสะล้อ ซอ ได้หายจากชุมชนบ้านวังหาดอยู่ช่วงหนึ่ง เนื่องจากผู้ที่เล่นเป็นรุ่นแรกๆ เสียชีวิตไปหมดแล้ว ปัจจุบันจึงมีการรวมตัวและเริ่มฝึกและสอนกันเองในกลุ่ม โดยมีคำอ้าย หนานกุล และชาวบ้าน ได้รวมกลุ่มกัน เพื่อรื้อฟื้นและรักษาประเพณีดังเดิมของชุมชนให้กลับมาใหม่ ปัจจุบันนักดนตรีที่ร่วมกันเล่นก็มี นายประจำ อิงทรัพย์ อายุ 64 ปี เล่นฉิ่ง นายเฉลิม เหลืองศรี อายุ 61 ปี เล่นตะโพน นายจำเนียร หนานกุล (ลูกชายนายอ้าย หนานกุล) เล่นฉาบ นายสิงห์ วุฒิชมพู เล่นซึง และชาววังหาดอีกหลายคน