แหล่งโบราณคดีบ้านพรหมทินใต้
อายุ โบราณสถานวัดพรหมทินใต้ มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน นับตั้งแต่สมัยทวารวดี
ที่อยู่แหล่งที่ตั้ง อยู่ในภายในบริเวณวัดพรหมทินใต้ หมู่ที่ 11 ตำบลหลุมข้าว อำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี
สถานภาพของสถานที่ ในอดีตนั้นบริเวณโดยรอบนั้นเป็นท้องทุ่งนามาก่อน หลังจากที่มีการสร้างวัดจึงได้มีการขยายพื้นที่ของวัดให้มีพื้นที่เพียงพอ และความศรัทธาของพุทธศาสนิกชนจึงได้มีการซื้อที่ดินถวายให้กับวัดจึง ได้มีการพัฒนาจากทุ่งนาให้เป็นวัดจนถึงปัจจุบัน และตั้งแต่มีการขุดค้นแต่งซากโบราณสถานแห่งนี้ ตั้งแต่ปี 2535 เป็นต้นมา ก็มีการพัฒนาและปรับปรุงให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวทางโบราณสถานและวัตถุตลอด ยังเป็นสถานที่ศึกษาประวัติความเป็นมาตั้งแต่ยุคทวารวดี อยุธยา มาจนถึงยุคปัจจุบัน ในปัจจุบันได้มีหน่วยงานต่างๆทั้งภาครัฐและเอกชนให้การสนับสนุนในการพัฒนา และนอกจากนี้ยังมีการขุดค้นพบซากโครงกระดูกที่มีอายุราว 3,000 ปีอีกด้วย ประกาศขึ้นทะเบียน ในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 53 หน้า 906 วันที่ 2 สิงหาคม 2479
ความสำคัญในอดีต เป็นแหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่มีโบราณสถาน โบราณวัตถุสำคัญหลายอย่างไร มีหลักฐานทางพฤติกรรมของมนุษย์ในอดีต มีการสำรวจพบวัตถุโบราณจำนวนมาก เช่น พระพุทธรูป ลูกปัด กำไรเงิน กำไรทอง แหวน หยก ฯลฯ
สภาพทางภูมิศาสตร์ โบราณสถานของวัดมีสภาพเป็นเนินดิน ที่ถูกสร้างทับลงบนตัวโบราณสถานเดิมที่มีมาตั้งแต่สมัยทวารวดี เมืองพรหมทินใต้แผนที่เป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมู มีลำน้ำโพนทองไหลผ่านทางด้านทิศตะวันออก เนินดินมีการปลูกทำไร่พริกและปรับเป็นพื้นที่ทำการเกษตร ปัจจุบันยังคงเหลือแนวอิฐทางใต้ และคูเมืองเดิมบ้างทางทิศตะวันออก และมีพระอุโบสถตั้งอยู่ด้านบนเนินดิน มีฐานอิฐล้อมรอบตัวโบสถ์ ด้านหลังมีเจดีย์สามองค์แต่ปัจจุบันเหลือเพียงเฉพาะฐานของเจดีย์เท่านั้น และนอกจากนี้ยังมีใบเสมาที่มีสภาพสมบูรณ์ประมาณ 5 ใบที่สามารถยังมองเห็นลวดรายได้อย่างชัดเจน และภายในพระอุโบสถก็มีพระพุทธรูปที่ศักดิ์สิทธิ์ ที่ชาวบ้านนิยมมาสักการบูชาอยู่เสมอ
สภาพทางเศรษฐกิจและสังคม คำเล่าว่าเมื่อประมาณร้อยกว่าปีได้มีชาวอิสานที่เดินทางมาจากภาคตะวันออกเฉียงเหนือเพื่อ ทำการค้าวัวควาย และได้ตั้งหลักปักฐานอยู่ที่นี่จนกลายเป็นหมู่บ้านและสืบลูกสืบหลานมาจนถึง ปัจจุบัน และในปัจจุบันชาวบ้านยังนิยมใช้ภาษาลาวใน การพูดคุยและสนทนากันอยู่ และมีการสร้างวัดขึ้นเพื่อเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน น่าเป็นที่ชื่นชมว่าชาวบ้านยังคงอนุรักษ์ภาษาท้องถิ่นเอาไว้อยู่เสมอ
ลักษณะเด่นทางวัฒนธรรม เป็นแหล่งโบราณคดีสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่มีหลักฐานทางพฤติกรรมของมนุษย์ในอดีต มีการสำรวจพบวัตถุโบราณจำนวนมาก มีเศษภาชนะดินเผากระจัดกระจายบนเนินดินด้านทิศตะวันออกของวัดบ้านก้านเหลือง
ประวัติความเป็นมา ประวัติการค้นพบเริ่มขึ้นในปี พ.ศ. 2534 ที่ปรากฏข่าวว่ามีการค้นพบวัตถุโบราณจากการปรับพื้นที่เพื่อทำบ้านจัดสรรบริเวณบ้านก้านเหลือง ชาวบ้านที่ทราบข่าวก็มาขุดค้นโบราณวัตถุเพื่อนำไปขายเป็นจำนวนมาก กรมศิลปากรจึงได้ทำโครงการสำรวจ ศึกษา และเก็บข้อมูลทางวิชาการไว้ และในปี พ.ศ. 2535 หน่วยศิลปากรที่ 6 พิมาย กองโบราณคดี ซึ่งรับผิดชอบพื้นที่เขตอีสานล่างในขณะนั้น ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของสำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติที่ 8 อุบลราชธานี
สถานที่สำคัญ เป็นแหล่งโบราณคดีที่เพื่อใช้ในการศึกษาความเป็นมาของประวัติศาสน์ที่สำคัญและยังเป็นสถานที่ท่องเที่ยวแห่งหนึ่งของ อำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี