การเข็นฝ้ายคือการทำฝ้ายให้กลายเป็นเส้น เป็นขั้นตอนที่ต่อจากการม้วนปุยฝ้ายให้มีลักษณะหลอด เรียกว่า ล้อฝ้าย การเข็นฝ้ายต้องใช้เครื่องมือที่เรียกว่า หลา หรือที่ภาษาไทยกลางเรียกว่า ไน หลาหรือไนนี้คือเครื่องมือสำหรับเข็นฝ้ายคือการทำฝ้ายให้เป็นเส้น และปั่นด้ายที่เป็นเส้นนั้นเข้าหลอด ส่วนประกอบของหลาคือกงล้อขนาดใหญ่ มีขา ฐาน และที่จับสำหรับหมุนด้วยมือ เพื่อให้กงล้อหมุนรอบตัวเอง กงล้อนี้มีสายพานโยงไปอีกด้านหนึ่ง ซึ่งมีแกนเหล็กเล็ก ๆ เรียก เหล็กไน
ในการทำเส้นด้ายก็จะนำล้อฝ้ายที่ผ่านการดีดแล้วมาเข็น โดยผู้เข็นฝ้ายจะใช้มือขวาจับที่มือจับของหลา หมุนจากซ้ายไปขวา หลาจะทำงานสัมพันธ์กัน มือซ้ายของผู้เข็นจะจับล้อฝ้ายจ่อเข้าปลายหลา ปลายหลาจะทำหน้าที่หมุนเกลียวฝ้ายให้กลายเป็นเส้นด้าย ซึ่งก็จะม้วนเก็บไว้ที่เหล็กใน และเมื่อถ้าจะกรอด้าย เพื่อนำไปทอก็ต้องใช้หลอดสอดเข้าไปที่ปลายเหล็กไน ปั่นไปเรื่อย ๆ จนเต็มหลอดนำไปทอ โดยบรรจุเข้าไปในกระสวยแล้วทอเป็นผืนผ้า
การเข็นฝ้ายสาธิตโดยนางสนิท สินทิพย์ ประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรรมผ้าฝ้ายย้อมสีธรรมชาติ บ้านเลขที่ 14 หมู่ 3 บ้านกุ่ม ตำบลห้วยไผ่ อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี