อิ้วฝ้าย เป็นภาษาท้องถิ่นอีสานที่หมายถึง ขั้นตอนการแยกเปลือกและเมล็ดฝ้ายออกจากปุยฝ้าย โดยใช้เครื่องมือที่เรียกว่า “อิ้ว” ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ประกอบด้วยไม้สองอันทำเป็นเกลียวขบกัน มีมือหมุน ให้ไม้ทั้งสองนั้นเคลื่อนขบกัน ซึ่งเป็นการทำให้เมล็ดฝ้ายหรือเปลือกฝ้ายแยกออกจากปุยฝ้ายได้ โดยปุ้ยฝ้ายจะลอดออกไปด้านหนึ่ง ส่วนเมล็ดหรือเปลือกฝ้ายก็จะลอดออกไปอีกด้านหนึ่ง ปุยฝ้ายที่ได้จะนำไปดีดให้ฟู แล้วนำไปปั่นเป็นเส้นด้ายต่อไป นางสนิท สินทิพย์ ประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรรมผ้าฝ้ายย้อมสีธรรมชาติบ้านกุ่ม ได้กล่าวว่า การอิ้วฝ้ายถือเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ได้รับการสืบทอดกันมาเป็นเวลานานแต่โบราณ ชาวบ้านทราบกันดีว่า ปุยฝ้ายที่นำมาใช้อิ้วฝ้ายจะต้องตากแดดให้แห้งนานประมาณ 1 วัน ถ้าช่วงที่มีความชื้นในอากาศสูง ชาวบ้านมักจะยังไม่อิ้วฝ้ายในช่วงนั้น จะตากปุยฝ้ายไว้ก่อน รอจนกระทั่งแดดออกดี นำฝ้ายไปตากให้แห้งอีกครั้ง แล้วจึงค่อยนำมาแยกเมล็ดและเปลือกออก หากปุยฝ้ายมีความชื้นสูงจะทำให้ไม่สามารถแยกเปลือกและเมล็ดฝ้ายออกจากปุยฝ้ายได้ การอิ้วฝ้ายสาธิตโดยนางสนิท สินทิพย์ ประธานกลุ่มแม่บ้านเกษตรกรรมผ้าฝ้ายย้อมสีธรรมชาติ บ้านเลขที่ 14 หมู่ 3 บ้านกุ่ม ตำบลห้วยไผ่ อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี