ปลาเข็มเป็นปลาพื้นบ้านของจังหวัดตราด และบางจังหวัดในภาคตะวันออก เป็นปลาขนาดเล็กที่มีความยาวประมาณ 2.5 นิ้วเท่านั้น มีลักษณะเด่นคือไม่มีเกล็ดเป็นนักสู้ตัวฉกาจ นายศิริ กาบสลับ ผู้มีความชำนาญในการดูปลาเข็ม กล่าวไว้ว่า ปลาเข็มที่มีลักษณะดี ปากล่างเป็นอวัยวะเพศของตัวผู้ มีลักษณะเรียวแหลมเหมือนเข็มเย็บผ้า จึงนิยมเรียกปากล่างว่า เข็มล่าง ปากล่างที่สวยจะต้องยาวกว่าปากบนไม่เกินหนึ่งเท่า ปากบนจะต้องสั้นหนาโคนปากใหญ่ ปลายปากเรียวเล็กน้อยคล้ายปากจิ้งจก ตา หู เหงือก ทั้งสามอย่างนี้ ปลาเข็มทุกสายพันธุ์จะมีลักษณะไม่แตกต่างกัน กระทงบนจะมีสีแกต่างกัน ถ้ามีสีเหลืองเรียกว่า ปลาเหลือง ถ้ามีสีแดง เรียกว่าปลาแดง ถ้าสีสีผสมระหว่างแดงกับเหลืองเรียกว่าปลาแซม จุดบนเป็นสีดำ จุดที่กลมและเล็กถือว่าเป็นจุดที่สวย หางที่สวยปลายหางจะต้องบาง ไม่มีขอบมีความกว้างยาวได้สัดส่วนกับขนาดของปลา สีหางสวยคือสีเหลือง จุดล่างที่จัดว่าสวยจะต้องเล็กหรี่กว่าจุดบน กะทงล่าง โดยทั่วไปจะมีสีแดง ทวารเป็นช่องเล็กๆ อยู่ที่ใต้ท้องปลา สะดือมีหลายสี เช่น ขาวล้วน ขาวปนดำ หรือขาวปนแดง คนพื้นบ้านนำปลาเข็มจากแหล่งน้ำธรรมชาติมาเลี้ยงไว้ตามบ้าน นานกว่า 150 ปีมาแล้ว จนมีความคุ้นเคยกับความเป็นอยู่ ลักษณะนิสัย เป็นอย่างดี นับเป็นมรดกทางปัญญาของบรรพบุรุษที่สอนลูกหลานสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน