ปาท่องโก๋ที่คนไทยเรียกนั้น แท้จริงแล้วมีชื่อเรียกว่า อิ่วจาก้วย ตามภาษาแต้จิ๋วหรือภาษาฮกเกี้ยนอิ่วเจี่ยโก้ย หรือ เจี่ยโก้ย โดยมีที่มาจาก สมัยราชวงศ์ซ้องที่มีขุนนางกังฉินชื่อว่า "ฉินข้วย" หรือ "ฉินฮุ่ย" มีความอิจฉาริษยา นายทหาร "เยียะเฟย" หรือ แม่ทัพงักฮุยจึงได้วางแผนให้ฮ่องเต้เรียกตัวงักฮุยกลับจากแนวหน้า และ ฉินข้วย ทำให้เขาถึงแก่ชีวิตในเวลาต่อมา ข่าวล่วงรู้ไปถึงประชาชนจึงโกรธแค้นแต่ก็ทำอะไรไม่ได้ ช่วงนั้นชาวจีนนิยมรับประทานแป้งทอดอยู่แล้ว จึงมีคนคิดเอาแป้งสองชิ้นมาประกบกันเพื่อเป็นตัวแทนขุนนางกังฉินกับภรรยาแซ่หวัง แล้วนำมาทอดกินเพื่อระบายความแค้น เรียกว่า “อิ่วจาก้วย” หมายถึง น้ำมันทอดฉินข้วย
ส่วนที่คนไทย เรียกว่า ปาท่องโก๋ นั้น เพราะจำมาผิด เนื่องจาก สมัยก่อนชาวจีนที่ขายปาท่องโก๋ (ขนมน้ำตาลทรายขาวซึ่งออกเสียงว่า แปะทึ่งกอ หรือ แปะถึ่งโก้) มักจะขายเอิ่วจาก้วยด้วย พอคนขายตะโกนขายปาท่องโก๋ จึงเข้าใจว่า ปาท่องโก๋ คือ แป้งทอดอิ่วจาก้วย นั่นเอง แต่ในพื้นที่ภาคใต้ผู้คนยังคงนิยมเรียกว่า อิ่วเจี่ยโก้ย อยู่หรืออาจเรียกสั้น ๆ ว่า เจี่ยโก้ย ตามแบบภาษาฮกเกี้ยน
นายสมทัย จ่าวังผู้มีความชำนาญด้านภูมิปัญญาท้องถิ่นการทำปาท่องโก๋ของตำบลปาล์มพัฒนา อำเภอมะนัง ได้รับการสืบทอดมาจากพ่อตา (นายสวาท จ่าวิสูตร) ซึ่งทอดปาท่องโก๋ขายตอนเช้า ปัจจุบันพ่อตาเสียชีวิต ตนเองจึงเป็นผู้สืบทอดอาชีพทอดปาท่องโก๋ขาย ต่อจากพ่อตา
วิธีผลิต/ขั้นตอนการผลิต
วัสดุ / ส่วนผสม
๑. แป้งสาลี ๒ กิโลกรัม
๒. ผงฟู ๑/๒ ช้อนชา
๓. ยีสต์แห้ง ๑/๓ ช้อนชา
๔. น้ำ ๖ ½ถ้วยตวง
๕. โซดาไบคาร์บอเนต (ยีสต์) ๑/๘ ช้อนชา
๖. น้ำตาลทราย ๔ ช้อนโต๊ะ
๗. เกลือป่น ๑/๒ ขีด
๘. เช้าก่า (เชื้อแอมโมเนีย ) ๒ ๑/๒ ช้อนโต๊ะ
๑. ผสม น้ำ ผงฟู ยีสต์แห้ง และแป้ง (ร่อนก่อน) คลุกเคล้าให้เป็นเนื้อเดียวกัน เป็นส่วนผสมที่เป็น ส่วนแป้ง
๒. นำน้ำผสมเกลือป่น น้ำตาล โซดาไบคาร์บอเนต เช้าก่า ตามส่วน เป็นส่วนผสมที่เป็น ส่วนน้ำ
๓. นำส่วนผสมของส่วนน้ำ เทใส่ลงในส่วนแป้ง ที่เตรียมไว้ในกะละมังสำหรับนวดแป้ง นวดทั้งหมด ผสมรวมกัน ด้วยมือ เคล้าให้เป็นเนื้อเดียวกัน ใช้เวลานวด ๕ - ๗นาที ให้แป้งเข้ากันดี
๔. ทิ้งแป้งไว้ ๔ - ๗ ชั่วโมง เป็นการหมักแป้งให้ขึ้น ก่อนนำมาทอด ใช้ฝาปิดให้มิดชิดอย่าให้ลมเข้า เพราะจะทำให้แป้งแห้ง
๕. นำแป้งมาคลึงบนโต๊ะให้เป็นแผ่น ใช้แป้งโรยให้เนียนมือ ใช้มีดตัดแป้งกว้าง ๑/๒ ซม. ยาว ๒ ๑/๒ ซม. จับแป้งตรงกลาง ๒ อันประกบกัน บีบเล็กน้อยให้แป้งติดกันเป็นคู่ๆ
๗. ใช้กระจ่าที่มีรูช้อนขึ้นให้สะเด็ดน้ำมัน วางบนกระดาษซับน้ำมัน สามารถนำไปรับประทานได้