ประวัติความเป็นมาข้าวผัดจันผา เป็นอาหารที่เป็นการแปรรูปวัตถุดิบที่มีภายในชุมชนให้เกิดคุณค่า และ เป็นการแสดงถึงอัตลักษณ์ของชุมชนคุณธรรมบ้านหนองแวงสีชมพู ตำบลกถดหมากไฟ อำเภอหนองวัวซอ จังหวัดอุดรธานี โดยแรกเริ่มเป็นการคิดค้นสูตรโดยท่าน ดร.อรุณศรี อื้อศรีวงศ์ เป็นผู้คิดค้นและพาคณะกรรมการท่องเที่ยววัดภูตะเภาทองทำขึ้น เพื่อหาเมนูอาหารที่แสดงถึงอัตลักษณ์ของวัดภูตะเภาทอง ซึ่งจันผาจะชอบขึ้นบนโขดหินที่มีความสูงกว่าระดับน้ำทะเลที่ประมาณ 300-400 เมตร เลยได้ชื่อว่าต้นจันผา ซึ่งมีอยู่มากในบริเวณหมู่บ้านหนองแวงสีชมพู จึงมีแนวคิดว่าจะเอาจันผาซ่งมีสรรพคุณทางยามากมาย มาหุงข้าวแล้วเอามาผัดกับแจ่วบองซึ่งแสดงออกถึงความเป็นอีสาน ใช้เครื่องเทศสมุนไพรที่มีอยู่ในชุมชนในการปรุง เป็นเมนูที่อร่อยและเป็นอัตลักษณ์ของวัดภูตะเภาทองขั้นตอนและวิธีัการทำนำแก่นจันผามาหุ่งใส่หม้อหุงข้าว เมื่อสุกแล้วนำมาผัดกับแจ่วบอง ปรุงรสนิดหน่อย เพราะรสชาติของแจ่วบองอร่อยอยู่แล้ว นำกระเทียมมาหั่นเป็นแว่นบางๆ และนำมะม่วงซึ่งเป็นผลิตผลที่ขึ้นชื่อของอำเภอหนองวัวซอมาทานเป็นเครื่องเคียง พร้อมกับดอกอัญชันและผักต่างๆตามฤดูกาล ตกแต่งจานอาหารให้สวยงามน่ารับประทานพร้อมเสริฟแก่นักท่องเที่ยวผู้มาเที่ยวชมวัดภูตะเภาทองจุดเด่นข้าวผัดจันผามีความโดดเด่นในเรื่องรสชาติที่มีความเป็นอีสานโดยแท้ เพราะนำมาผัดใส่แจ่วบอง และที่สำคัญคือการนำสมุนไพรจันผาซึ่งมีสรรพคุณช่วยแก้ไข้ แก้ไอ แก้อาการปวดศีรษะ แก้ซาง แก้อาการเหงื่อตกกระสับกระส่าย ช่วยรักษาเลือดออกตามไรฟัน ซึ่งนับเป็นเมนูสมุนไพรที่อร่อยและมีประโยชน์มาก
266 
2011 Ministry of Culture
