ไถ เป็นเครื่องมือประกอบการทำนาทำไร่ ซึ่งใช้ควายหรือวัวลากเพื่อกลับดิน แล้วใช้คราดหรือขลุบตีดินที่ไถให้เป็นก้อนเล็กลง เพื่อเพาะปลูกพืช ทำนา ได้สะดวกเหตุที่นิยมใช้ควายลากเพราะว่าควายมีความแข็งแรงไม่กลัวฝนที่ตกอยู่เสมอ หากใช้วัวเตรียมดินเพาะปลูกมักใช้วัวเป็นคู่สำหรับเตรียมลากคราดและขลุบตีดิน

ในสมัยโบราณชาวบ้านมีอาชีพทำนาปลูกข้าว คนในสมัยก่อนจึงได้คิดทำเครื่องมือเครื่องใช้เพื่อใช้ในการประกอบอาชีพ การทำนาปลูกข้าวเป็นหนึ่งในอาชีพของชาวบ้านเกือบทุกครอบครัวจะมีการทำนาเพื่อให้ได้ข้าวไว้กินตลอดปีที่เหลือจากการสำรองไว้เพื่อครอบครัวแล้วก็นำออกจำหน่ายเพื่อแลกเปลี่ยนเป็นเครื่องอุปโภคบริโภคอย่างอื่นบ้าง การทำนาในสมัยก่อนเป็นการทำเกษตรแบบพอมีพอกินดังนั้นเครื่องมือเครื่องใช้ในการทำนาก็ได้ประดิษฐ์คิดทำขึ้นใช้เอง ในบรรดาเครื่องมือในการประกอบอาชีพทั้งหลาย เครื่องมือที่ใช้ในการไถนาหรือคันไถ ก็เป็นเครื่องมือที่สำคัญอย่างหนึ่ง (สำหรับข้อมูลว่าใครเป็นผู้คิดทำเป็นคนแรกไม่มีใครรู้ แต่ได้รับการถ่ายทอดสืบต่อกันมา) ไถเป็นเครื่องมือที่ต้องใช้เวลานานในการทำนานพอสมควร เพราะต้องหาไม้เนื้อแข็งที่เหนียวและมีลักษณะใกล้เคียงกับชิ้นส่วนที่ต้องการทำซึ่งแต่ละชิ้นส่วนจะมีลักษณะการใช้งานที่แตกต่างกันไป แต่เมื่อรวมกันเป็นชุดจะประกอบด้วย หัวหมู หางยาม คันไถ