งานประเพณี“ สมมาน้ำคืนเพ็งเส็งประทีป” ร้อยเอ็ด มีกำหนดจัดขึ้นในคืนวันเพ็ญเดือน ๑๒ ของทุกปี
ณ บริเวณสวนสมเด็จพระศรีนครินทร์และบึงพลาญชัยร้อยเอ็ด
ประเพณีสมมาน้ำคืนเพิ่งเล็งประทีปเมื่อฤดูน้ำหลากเวียนมาถึงในคืนวันเพ็ญเดือน ๑๒ ความศรัทธาในพระแม่คงคาของชาวนครสิบเอ็ดประตูเมืองงาม“ สาเกตนคร " หรือเมือง “ร้อยเอ็ด” ก็ปรากฏให้เห็นผ่านวิถีการขอขมาและระลึกถึงบุญคุณของมารดาแห่งสายน้ำ ซึ่งถูกถ่ายทอดผ่านงานบุญประเพณีโบราณที่ชาวเมืองได้ยึดถือปฏิบัติกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ ประเพณี “สมมาน้ำคืนเพ็งเส็งประทีป” เป็นอีกหนึ่งงานประเพณียิ่งใหญ่ของจังหวัดร้อยเอ็ด อันมีความสำคัญและเกี่ยวเนื่องกับพระพุทธศาสนา “สมมาน้ำ” หมายถึง การขอขมาแม่น้ำ “คืนเพ็ง” หมายถึง วันเพ็ญ “เส็ง” หมายถึง การประกวดแข่งขัน และ “ประทีป” หมายถึง กระทง เมื่อแปลจากภาษาถิ่นแล้ว ความหมายโดยรวมจึงหมายถึงประเพณีขอขมาน้ำในคืนวันเพ็ญและการแข่งขันประกวดกระทงโดยประเพณีนี้ยังถือเป็นการบูชาสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าอีกวิธีหนึ่ง โดยอาศัยสายมน้ำเป็นสื่อนำพากระทงดอกไม้ธูปเทียนไปสักการะบูชาพระพุทธเจ้าอีกด้วย