ประเพณีกิ๋นสลากข้าวหม้อ

วันเวลาวันแรม ๑๔ ค่ำ เดือน ๙ ใต้ เดือน ๑๑ เหนือของทุกปี (สิงหาคม)

สถานที่จัดงานวัดพระธาตุช่อแฮ อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่

ประวัติความเป็นมาวัดพระธาตุช่อแฮมีประเพณีมีประเพณีที่มีความเป็นเอกลักษณ์โดดเด่นเฉพาะตัวที่เป็นหนึ่งเดียวในจังหวัดแพร่และหนึ่งเดียวในประเทศไทย คือ ประเพณีกิ๋นสลากข้าวหม้อคือ การใช้หม้อดินเป็นภาชนะบรรจุด้วยเครื่องไทยธรรม ประกอบด้วยพริก ข้าวสาร เกลือ หอม เมี่ยง หมาก ไม้ขีดไฟ อาหารคาว อาหารหวาน ผลไม้ตามฤดูกาล เป็นต้น ปัจจุบันได้เพิ่มเติมสิ่งที่เรียกว่า “ยอด” หมายถึง เงิน ธนบัตร เสียบที่ไม้เหลาแท่งเล็ก ๆ ยาวประมาณฟุตครึ่ง โดยจำนวนเงินขึ้นอยู่กับศรัทธาพร้อมดอกไม้มัดรวมกับยอดเงินเช่น ดอกเข็ม ดอกซอมพอ(สีเหลือง) โดยมีความเชื่อว่า หากทำบุญกิ๋นสลากข้าวหม้อจะทำให้มีฐานะดีขึ้น

วัตถุประสงค์ในการจัดประเพณีกิ๋นสลากข้าวหม้ออีกอย่างหนึ่งก็เพื่อนำหม้อดินไปใส่น้ำดื่ม อันเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านในการจัดหาภาชนะต่าง ๆ ให้กับวัดเพราะ พระธาตุช่อแฮมีงานประเพณีไหว้พระธาตุ ผู้คนทั้งจังหวัดต่างหลั่งไหลกันมาร่วมงาน จำนวนมาก ทำให้ทางวัดต้องจัดหาหม้อดินมาใส่น้ำ เพื่อให้ประชาชนที่มาร่วมงานได้ดื่มกิน

ขั้นตอนพิธีการ

๑. วันดา (วันสุกดิบ) ชาวบ้านจะเตรียมหาเครื่องไทยธรรม ทำขนม และซื้อหม้อดิน เขียนใบทานลงในกระดาษว่า ทาน(อุทิศส่วนกุศล) ไปให้ใคร นำเครื่องไทยธรรม และกระดาษอุทิศส่วนกุศลบรรจุลงในหม้อดิน นำเชือก ปัจจุบันใช้ฟางขัดเป็นตาข่ายเพื่อรองรับหม้อดินให้สะดวกในการหิ้ว หรือหาบไปวัด

๒. วันตาน ในวันแรม ๑๔ ค่ำ เดือน ๙ ใต้ เดือน ๑๑ เหนือ เป็นวันเดือนดับ ชาวบ้านในบริเวณใกล้เคียงวัดพระธาตุช่อแฮ จะนำหม้อดินเป็นภาชนะบรรจุเครื่องไทยธรรมเรียว่า สลากข้าวหม้อ ไปวางรวมกับไว้บริเวณหน้าหลวงพ่อช่อแฮพระประธานในวัดคณะกรรมการวัดจะรับไว้แล้วนำไปจัดเรียงให้เป็นแถว จากนั้นนำดอกไม้ไปไหว้ขันแก้วทั้ง ๓ หมายถึง พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ถวายปัจจัยกัณฑ์พระพุทธ กัณฑ์เทศน์ นำข้าวปลาอาหารและขนมใส่บาตรบริเวณที่ทางวัดจัดให้ ก่อนจะเริ่มพิธีเล็กน้อย คณะกรรมการวัดจะเริ่มนับสลากข้าวหม้อว่ามีเท่าไหร่ วางเรียงสลากข้าวตามขนาดใหญ่ไปหาเล็ก จากนั้นจึงเริ่มพิธีกรรมทางศาสนา มัคทายก ทำพิธีศาสนา บูชาพระรัตนตรัย สมาทานศีล จากนั้นพระสงฆ์สวดถวายพร มัคทายกถวายสลาก พระสงฆ์รับสลากและอุปโลกน์สลาก จับเส้นสลากว่าแต่ละวัดได้เบอร์อะไร จากนั้นคณะกรรมการวัดก็จะนำเส้นอุทิศส่วนกุศลที่อยู่ในแต่ละหม้อให้พระสงฆ์สวด และรับพร เสร็จพิธี แต่ละวัดนำสลากข้าวหม้อกลับวัดของตนเอง