หลวงพ่อปากดำ หรือพระเจ้าใหญ่ปากดำ เป็นพระพุทธรูปสำริด ปางมารวิชัยสมัยเชียงแสนพระอิริยาบถประทับนั่งขัดสมาธิราบ พระหัตถ์ซ้ายวางหงายบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาวางคว่ำบนพระชานุ นิ้วพระหัตถ์ชี้พระธรณี พุทธลักษณะเป็นแบบพุทธศิลปะลาว มีพระรัศมียาว ประดับด้วยพลอยสี ยอดปลายเป็นผลึกแก้วใสเปล่งประกายสะท้อนแสงสวยงามเมื่อยามต้องแสงไม่มีหลักฐานใดปรากฏชี้ชัดว่าผู้ใดเป็นผู้สร้าง แต่จากคำบอกเล่าทราบว่าเป็นพระพุทธรูปที่อยู่คู่กับวัดหลวงมาตั้งแต่สร้าง มีข้อสันนิษฐานที่มีความเป็นไปได้ว่าพระพุทธรูปองค์นี้ได้นำมาจากเมืองเวียงจันทน์ หรือเมืองจำปาสัก ดูลักษระน่าจะเป็นสกุลช่างเวียงจันทน์ หรือจำปาสัก ปกติแล้วจะประดิษฐานไว้ที่กุฏิอนุสรณ์พระประทุมวรราชสุริยวงษ์ ลักษณะพิเศษที่ไม่เคยพบเห็นมาก่อนคือ การเปลี่ยนสีของเนื้อทองสำริดเฉพาะบริเวณริมฝีปากนั้น กลายเป็นสีแดงน้ำหมาก ดูคล้ายสีดำ เมื่อเวลานานๆ ไปจึงเป็นที่มาของชื่อ หลวงพ่อปากดำ หรือพระเจ้าใหญ่ปากดำ