ถ้ำเขาพลู 1 (อำเภอปะทิว)

ที่ตั้งหมู่ที่ 3 บ้านหน้าถำ้เขาพลู ตำบลชุมโค อำเภอปะทิว จังหวัดชุมพร

ประวัติถำ้เขาพลูตั้งอยู่ในบริเวณวัดถำ้เขาพลู ทางวัดได้ปรับปรุงภายในถำ้ให้เป็นสถานที่วิปัสสนากรรมฐานมีบันไดทางขึ้นจากเชิงเขาแยกเวียนขึ้นทั้งซ้ายขวา สูงประมาณ 39 ชั้น ขนาดถ้ำกว้าง 10 เมตร ยาว (ลึก) 20 เมตร ด้านหน้าถ้ำและภายในถ้ำปรับปรุงพื้นที่โดยการเทพื้นซีเมนต์ตลิดทั่วทั้งถำ้

ถ้ำเขาพลูเป็นถ้ำที่ประดิษฐานพระพุทธรูปโบราณ อายุประมาณ 200 ปี คนท้องถิ่นเรียกว่า พระหลักเมือง ขนาดถ้ำกว้าง 10 เมตร ยาว(ลึก) 20 เมตร พระพุทธรูปประธาน หรือพระหลักเมืองเป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย หน้าตักกว้าง ประมาณ 80 เซนติเมตร สูงประมาณ 120 เซนติเมตร ประทับอยู่แท่นฐานชุกชีทรงสูงก่อด้วยปูน แต่ลวดลายเครื่องประดับต่าง ๆทำด้วยไม้ โดยใช้ไม้แปะติดกับปูนแล้วลงรักปิดทองทับทั้งหมด จึงดูกลมกลืนกัน ลวดลายแกะไม้มีความอ่อนไหว ประณีตทุกส่วน

ภายในถ้ำมีบ่อน้ำศักดิ์สิทธิื ซึ่งเคยนำน้ำศักดิ์สิทธิืนี้ไปเข้าร่วมในพิธีสำคัญ เช่น ในพิธีสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 200 ปี

สิ่งสำคัญ

1. โบราณวัตถุยุคก่อนประวัติศาสตร์ได้แก่ ขวานหิน และเศษภาชนะดินเผา

2. พระหลักเมืองเป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางมารวิชัย ขัดสมาธิราบ ครองจีวรห่มเฉียง ขายสังฆาฏิยาวจรดพระนาภี ประทับนั่งบนฐานชุกชี ตอนบนทำเป็นรูปดอกบัวกลุ่ม ด้านหน้ามีผ้าทิพย์ห้อยยาวลงมา แท่นฐานอาสนะตกแต่ง สวยงาม สันนิษฐานว่าเป็นแบบศิลปกรรม สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น อายุประมาณ 200 ปี

3. พระพุทธรูปปางมารวิชัยหล่อด้วยสำริด ขนาดหน้าตักกว้าง 0.61 เมตร สูงรวมฐาน 1.19 เมตร มีจารึกระบุนามผู้สร้าง และปีที่สร้าง เมื่อ พ.ศ.2478

4. บ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์ลักษณะเป็นบ่อน้ำ ก่อขึ้นจากก้อนหิน ขนาดประมาณกว้าง 1015 เมตร ยาว 1.80 เมตร สูง 0.50 เมตร รับน้ำหยดจากหินย้อยด้านบน

5. มณฑปไม้ประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลองหล่อด้วยสำริด ขนาดมณฑปกว้าง 0.78 เมตร ยาว 1.41 เมตร สูง 1.80 เมตร สลักลวดลายสวยงามภายในประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลอง กว้าง 0.53 เมตร ยาว 1.12 เมตร

6. เสาหงส์ปักอยู่บริเวณปากทางเข้าถ้ำเขาพลู

อายุสมัยยุคก่อนประวัติศาสตร์ และสมัยรัตนโกสินทร์

ประวัติดำเนินการ

พ.ศ.2510หน่วยศิลปากรที่ 8 สำรวจ

พ.ศ.2552สำนักศิลปากรที่ 14 นครศรีธรรมราช สำรวจ

หนังสืออ้างอิง

กองพุทธศาสนสถาน.ประวัติวัดทั่วราชอาณาจักรเล่ม 23.กรุงเทพฯ. กองพุทธศาสนสถาน สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, 2547. หน้า 45 - 46

ที่มา : เนื้อหา / รูปภาพ

ภาณุวัฒน์ เอื้อสามาลย์.

โบราณสถานในจังหวัดชุมพร. –นครศรีธรรมราช : สำนักศิลปากรที่ 12 นครศรีธรรมราช
กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม, 2563. 200 หน้า