๑. ประวัติความเป็นมา
ประวัติการแข่งขันเรือยาวประเพณี ของวัดกำแพงดิน
ชุมชนตำบลกำแพงดิน จัดว่าเป็นชุมชนขนาดใหญ่ มีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย อุปนิสัยเอื้อเฟื่อเผื่อแผ่ โอบอ้อมอารี มีความสัมพันธ์กันแบบเครือญาติส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ โดยมีวัดเป็นศูนย์รวมของคนในชุมชน ผู้คนมีความสามัคคียึดมั่นในวัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น และวัฒนธรรมประเพณี
ตำบลกำแพงดิน มีแม่น้ำยมตัดไหลผ่าน ประชาชนได้ก่อตั้งบ้านเรือนเป็นกลุ่มก้อน ทั้ง ๒ ฝั่งแม่น้ำยม มีประมาณพันกว่าหลังคาเรือน ตั้งแต่ครั้งในอดีตที่ผ่านมาเมื่อถึงฤดูน้ำหลาก ช่วงเดือน ๑๐- ๑๒ (กันยายน-พฤศจิกายน) เป็นช่วงที่ชาวบ้านจะเล่นเรือยาว โดยผู้ที่อยู่ใกล้วัดจะนำเรือลงแม่น้ำ แล้วพายเรือขึ้นเหนือน้ำ เพื่อที่จะไปรับผู้คนที่รอคอยการซ้อมเรือในช่วยเย็น
ในครั้งสมัยก่อนนั้นการแข่งเรือของแต่ละวัดเป็นลักษณะของการขึ้นแรงกัน โดยการนำเรือไปแข่งกันในแต่ละวัดที่จัดแข่ง โดยมีน้ำมันบัว และแป้งเป็นรางวัล ส่วนอาหารจะเป็นข้าวห่อใส่ลงในใบตองกล้วย สำหรับวัดกำแพงดิน จะถือกำหนดเอาในวันขึ้น ๑๑ ค่ำ เดือน ๑๑ เป็นกำหนดการแข่งเรือ ในช่วงก่อนเพลชาวบ้านส่วนหนึ่งจะรับถวายสลากภัตกล้วยทอด จนเป็นคำพูดติดปากว่า “ขึ้น ๑๑ ค่ำ เดือน ๑๑ ทอดกล้วยแข่งเรือวัดกำแพงดิน”
การแข่งเรือประเพณีของวัดกำแพงดินมีมายาวนานมากแล้ว แต่มาหยุดลงเมื่อปี พ.ศ.๒๕๒๗ เนื่องจากหลวงพ่อพระครูพิพิธสังฆการ (ผิว ฐานวโร ) เจ้าอาวาสวัดกำแพงดิน ซึ่งเป็นประธานจัดงานได้อาพาธ และมรณภาพในปีพ.ศ.๒๕๓๑ จนกระทั้งเมื่อปี พ.ศ.๒๕๔๑ พระครูศรีปริยัติวิธูร (วิฑูรย์ ภทฺทธมฺโม น.ธ.เอก ป.ธ.๖ พธ.บ., กศ.ม.) ได้มาดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดกำแพงดิน จึงได้ประชุมชักชวนประชาชนเพื่อฟื้นฟูประเพณีการแข่งเรือยาวประเพณีให้กลับคืนมาอีกจนถึงปัจจุบัน
ในยุคปัจจุบันสถานการณ์มีการเปลี่ยนแปลงไป การจัดแข่งเรือของวัดกำแพงดินจึงได้รับการปรับเปลี่ยนเพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ ได้กำหนดการแข่งเรือ โดยยึดเอาวันพุธที่สองของเดือนกันยายนของทุกปีเป็นกำหนดประเพณีเรือยาววัดกำแพงดิน คือ หลังจากเสร็จสิ้นการแข่งเรือหน้าสนามลำน้ำน่านหน้าวัดท่าหลวงจังหวัดพิจิตร และก่อนที่จะมีการแข่งเรือที่หน้าวัดพระศรีรัตนมหาธาตุฯ (วัดหลวงพ่อพระพุทธชินราช) จังหวัดพิษณุโลก
การจัดแข่งเรือของวัดกำแพงดิน ในลักษณะดังกล่าว ได้เริ่มดำเนินการมาเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๔ โดยมีเรือจากจังหวัดต่างๆ เข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๓ ประเภท คือ ประเภท ๕๕ ฝีพาย ๓๐ ฝีพาย และ ๑๒ ฝีพาย
การสนับสนุนการแข่งขันโดยได้รับการสนับสนุนจากเทศบาลตำบลกำแพงดิน องค์การบริหารส่วนตำบลกำแพงดิน และหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชนต่างๆ ตลอดจนประชาชนได้ร่วมสละทุนทรัพย์ เพื่อเป็นกองทุนและได้ดำเนินการขอพระราชทานถ้วยรางวัลจากสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อปี พ.ศ.๒๕๕๐จนถึง ปี พ.ศ. ๒๕๖๒ รวม ๑๒ ปี สำหรับปี พ.ศ. ๒๕๖๓ – ๒๕๖๔ หยุดการจัดงานแข่งขันฯ ชั่วคราว เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-19) (ข้อมูล ณ วันที่ ๒๔ ส.ค.๒๕๖๔)
งานประเพณีแข่งเรือยาว ชิงถ้วยพระราชทานฯ ของวัดกำแพงดิน ถือเป็นสนามที่ ๖ ของจังหวัดพิจิตร ดังนี้
สนามที่ ๑วัดบึงตะโกน “งานประเพณีแข่งเรือยาว วัดบึงตะโกน” ตำบลท่าหลวง อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร จัดช่วงต้นเดือนสิงหาคม
สนามที่ ๒วัดท่าฬ่อ “งานประเพณีแข่งเรือยาว ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร” วัดท่าฬ่อ ตำบลท่าฬ่อ อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร จัดช่วงวันที่ ๑๘ สิงหาคม
สนามที่ ๓วัดหาดมูลกระบือ “งานประเพณีแข่งเรือยาว ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี” วัดหาดมูลกระบือ ตำบลย่านยาว อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร จัดงานในวันที่ ๒๑ สิงหาคม
สนามที่ ๔วัดหัวดง “งานประเพณีแข่งเรือยาว ชิงถ้วยพระราชทานสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง” วัดหัวดง ตำบลหัวดง อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร จัดงานในวันที่ ๓๑ สิงหาคม
สนามที่ ๕วัดท่าหลวง (พระอารามหลวง) “งานประเพณีแข่งเรือยาว ชิงถ้วยพระราชทาน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จัดช่วงวันเสาร์ของสัปดาห์แรกของเดือนกันยายน
สนามที่ ๖วัดกำแพงดิน “งานประเพณีแข่งเรือยาว ชิงถ้วยพระราชทาน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี จัดงานในวันพุธสัปดาห์ที่สองของเดือนกันยายน
หมายเหตุ : เป็นข้อมูลการแข่งเรือในปี พ.ศ. ๒๕๖๒
รางวัลการแข่งขันเรือยาว ชิงถ้วยพระราชทานฯ
๑. เรือประเภท ๕๕ ฝีพาย เรือที่ชนะเลิศ ได้รับถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พร้อมเงินรางวัล ๓๐,๐๐๐ บาท
๒. เรือประเภท ๓๐ ฝีพาย เรือที่ชนะเลิศ ได้รับถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พร้อมเงินรางวัล ๒๐,๐๐๐ บาท
๓. เรือประเภท ๑๒ ฝีพาย เรือที่ชนะเลิศ ได้รับถ้วยพระราชทานสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พร้อมเงิน รางวัล ๑๐,๐๐๐ บาท
สถิติผลการแข่งแข่งเรือ ในช่วงระยะเวลา ๑๐ ปีที่ผ่านมา
ปี พ.ศ.๒๕๕๓กำหนดการจัดงานแข่งขันเรือยาวประเพณี ตรงกับวันพุธที่ ๑๖ กันยายน ๒๕๕๓ มีจำนวนเรือที่เข้าร่วมการแข่งขันแบ่งเป็น ๓ ประเภท ดังนี้
๑. เรือประเภท ๕๕ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๖ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเพชรโนรี จังหวัดพิจิตร
๒. เรือประเภท ๓๐ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเจ้านางเมทาวดี จังหวัดพิษณุโลก
๓. เรือประเภท ๑๒ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือบึงวารี จังหวัดพิษณุโลก
ปี พ.ศ.๒๕๕๔กำหนดการจัดงานแข่งขันเรือยาวประเพณี ตรงกับวันพุธที่ ๑๗ กันยายน ๒๕๕๔ มีจำนวนเรือที่เข้าร่วมการแข่งขันแบ่งเป็น ๓ ประเภท ดังนี้
๑. เรือประเภท ๕๕ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๖ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเทพนรสิงห์ ๘๘ จังหวัดสระบุรี
๒. เรือประเภท ๓๐ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเจ้านางเมทาวดี จังหวัดพิษณุโลก
๓. เรือประเภท ๑๒ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือบึงวารี จังหวัดพิษณุโลก
ปี พ.ศ.๒๕๕๕กำหนดการจัดงานแข่งขันเรือยาวประเพณี ตรงกับวันพุธที่ ๑๘ กันยายน ๒๕๕๕ มีจำนวนเรือที่เข้าร่วมการแข่งขันแบ่งเป็น ๓ ประเภท ดังนี้
๑. เรือประเภท ๕๕ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๖ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือยุทธการนาวา กองทัพเรือ
๒.เรือประเภท ๓๐ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเจ้าแม่จอมเพชร จังหวัดพิจิตร
๓. เรือประเภท ๑๒ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือพรวิเชียร จังหวัดพิจิตร
ปี พ.ศ. ๒๕๕๖กำหนดการจัดงานแข่งขันเรือยาวประเพณี เมื่อวันที่ ๑๔ กันยายน ๒๕๕๖ มีจำนวนเรือที่เข้าร่วมการแข่งขันแบ่งเป็น ๓ ประเภท ดังนี้
๑.เรือประเภท ๕๕ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๖ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเจ้าแม่ประดู่ทอง กองทัพเรือ
๒.เรือประเภท ๓๐ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเจ้านางเมทาวดี จังหวัดพิษณุโลก
๓. เรือประเภท ๑๒ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือบึงวารี จังหวัดพิษณุโลก
ปี พ.ศ. ๒๕๕๗กำหนดการจัดงานแข่งขันเรือยาวประเพณี เป็นปีที่ ๗ ตรงกับวันพุธที่ ๑๘ กันยายน ๒๕๕๗ มีจำนวนเรือที่เข้าร่วมการแข่งขันแบ่งเป็น ๓ ประเภท ดังนี้
๑.เรือประเภท ๕๕ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๖ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือยอดพิษณุ จังหวัดพิจิตร
๒.เรือประเภท ๓๐ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๘ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือเจ้าแม่จอมเพชร วัดวังปลาทู จังหวัดพิจิตร
๓. เรือประเภท ๑๒ ฝีพายเข้าร่วมแข่งขัน จำนวน ๑๒ ลำ
เรือที่ชนะเลิศ ได้แก่เรือชบาแก้ว วัดวังโป่ง จังหวัดพิจิตร
ปี พ.ศ. ๒๕๕๘กำหนดการจัดงานแข่งขันเรือยาวประเพณี เป็นปีที่ ๘ ตรงกับวันพุธที่ ๑๖ กันยายน ๒๕๕๘ มีจำนวนเรือที่เข้าร่วมการแข่งขันแบ่งเป็น ๓ ประเภท ดังนี้
537 
