กลุ่มภูไทกะตะ ย้ายมาจากบ้านป่ากล้วย บ้านนาปุง บ้านตา บ้านกุดซอง บ้านตะหลอง บ้านท่าประโจ้น อยู่ติดกันกับชายแดนเวียดนามขึ้นตรงต่อเมืองมหาชัยกองแก้ว ต่อมาได้รับความเดือดร้อนจากทหารลาวและทหารเวียดนาม โห๋ซ่อยเเกวแอวซ่อยลาว ซึ่งในขณะนั้นพระยาประจันตะประเทศธานี

เจ้าเมืองสกลนคร ซึ่งเป็นคนภูไทมีบ้านเดิมอยู่ที่เมืองมหาชัยกองแก้ว หลังจากนี้จะได้อพยพมาอยู่ในประเทศไทยและได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าเมืองสกลนคร พิจารณาว่าราษฎรในเขตปกครองนั้นมีน้อย จึงได้กลับไปชักชวนพี่น้องในถิ่นกำเนิด ที่ได้รับความเดือดร้อนจากลาวและเวียดนามให้อพยพข้ามแม่น้ำโขงมาตั้งเรือนอยู่ที่เมืองสกลนครซึ่งปลอดภัยกว่า

ในครั้งนั้นชาวภูไทจากเมืองมหาชัยกองแก้วและหมู่บ้านต่างๆ อพยพมาจนเกือบจะหมดทั้งเมืองเลยทีเดียว ตรงกับรัชกาลที่ 2 ของไทย ซึ่งชาวภูไทกะต๊ะนั้นตั้งบ้านเรือนอยู่แถบอำเภอเมืองเป็นส่วนมากและในปีพุทธศักราช 2423 รัตนโกสินทร์ศก 99 จุลศักราช 1242 ปีมะโรง โดยมีท่านยาคูอ้วนและโยมผู้ใหญ่อีก 8 ท่าน คือ พันานาเมืองจันท์ ชัยยะชุมพู ท้าวพรหมมนิล หลวงฤลึก ท้าวพรหมชัย แก้วดวงดี ราชวงศ์ ท้าวศรีสุราช พร้อมด้วยคณะประมาณ 15 ครอบครัวลงเรือจากหนองหานเมืองสกลนคร ล่องตามลำน้ำมาถึงปากห้วยแคนห่างจากเมืองสกลนคร ประมาณ 40 กิโลเมตร และได้ตั้งบ้านใหม่ขึ้นชื่อว่า บ้านขมิ้น

อยู่ต่อมาได้ประมาณห้าปีเกิดโรคภัยไข้เจ็บ ผู้คนล้มตาย จึงได้ย้ายมาตั้งบ้านใหม่ข้ามแม่น้ำก่ำมาทางทิศตะวันตกห่างจากบ้านเดิมประมาณ 2 กิโลเมตรได้ทำนายนิมิตรเป็นมงคลจึงพร้อมใจกันตั้งบ้านชื่อว่า บ้านม่วงคำ บ้านเมืองเจริญรุ่งเรืองอยู่ดีกินดีเรื่อยมา ทางราชการได้แต่งตั้ง ท้าวศรีสุราชเป็นผู้ใหญ่บ้าน พระยาประจันตะประเทศธานี เจ้าเมืองสกลนครได้จัดตั้งด่านตรวจเรือนำสินค้าขึ้นลงตามลำน้ำก่ำในเขตเมืองสกลนคร จึงได้ตั้งชื่อว่า ด่านม่วงคำ หมู่บ้านของเราจึงได้มีนามเพิ่มขึ้นเป็น บ้านด่านม่วงคำตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา

จากเรื่องราว ทั้งจากบันทึกงานทักษิณานุประทาน คุณพ่อทอน ไชยวงศ์คตและคำบอกเล่าที่ผู้เขียนได้เคยฟังมาจากคนเฒ่าคนแก่ ที่เล่าเรื่องราวในการนั่งเรือล่องตามลำน้ำก่ำมาจากเมืองสกลนครนั้น

มีความตื่นเต้นและสนุกสนานปนเปกันไป เเต่อาจจะเศร้าบ้างเพราะต้องจากพี่จากน้องรอนเเรมมา

เมื่อมาตั้งบ้านใหม่แล้ว พี่น้องชาวภูไทกะต๊ะจากเมืองสกลนครก็ได้เดินทางมาเยี่ยมเยียนพี่น้องชาวบ้านด่านม่วงคำ อย่างสม่ำเสมอ พระยาประจันตะประเทศธานี ให้ความสำคัญกับพี่น้องชาวด่านม่วงคำมีการออกมาเยี่ยมเยียนกัน ส่งผลให้บ้านด่านม่วงคำนั้นเจริญรุ่งเรือง ส่วนพี่น้องชาวคุ้มวัดเหนือเมืองสกลนครด้วยเพราะอยู่ในตัวเมืองจึงได้เปลี่ยนภาษาพูดเป็นภาษากลางเมืองมหาชัยไปเสียแล้ว แต่ชาวภูไทที่แยกออกมาสร้างบ้านแปลงเมืองใหม่นั้นยังคงอัตลักษณ์ วัฒนธรรม สำเนียงเสียงพูดแบบชาวภูไทกะต๊ะอย่างมั่นคงสง่างาม