ประวัติความเป็นมา

ชุมชนคุณธรรมวัดดงกลาง ตั้งอยู่หมู่ที่ ๓ ตำบลดงกลาง เป็นหมู่บ้านหนึ่งในเก้าหมู่บ้าน ของตำบลดงกลาง ซึ่งแต่เดิมนั้นขึ้นอยู่กับตำบลดงป่าคำ แม้จะไม่ทราบวันก่อตั้งที่แน่ชัด แต่พอจะย้อนประวัติศาสตร์ของหมู่บ้านได้จากการเล่าเรื่องของนายเลี่ยม มันตะสูตร ครูใหญ่บ้านดงป่าคำในอดีตซึ่งเล่ากันมาว่า แต่เดิมตำบลดงกลาง ในปัจจุบันมีสภาพเป็นป่า ต่อมามีตามั่น กับยายคง อพยพมาจากกรุงเทพฯมาอยู่กับญาติพี่น้องที่เมืองพิจิตรเก่า และทำการสำรวจพื้นที่ตามบริเวณลำคลองเมืองเก่าหรือที่เรียกกันว่า “คลองข้าวตอก” และพบว่าบริเวณที่ดินบริเวณริมคลองดังกล่าวยังไม่ใครครอบครอง สามารถใช้ทำประโยชน์ได้ทั้งนั้น จึงทำการบุกร้างป่าสร้างบ้านเรือน และทำมาหากินจนร่ำรวย ต่อจากนั้นก็มีญาติพี่น้องอพยพตามกันมาเพื่อทำมาหากิน จนกลายเป็นครอบครัวใหญ่หลายครอบครัว และเกิดเป็นชุมชนใหญ่และหนาแน่นขึ้นมาเรื่อย ๆ จนถึงปัจจุบัน

ปัจจุบัน หมู่บ้านมีประชากรอยู่อาศัย จำนวน ๑๘๙ ครัวเรือน ประชากร ๖๐๙ คน (ช. ๒๙๖ คน ญ. ๓๑๓ คน) มีศาสนาสถาน ๑ แห่ง ได้แก่ วัดดงกลาง และโรงเรียนขยายโอกาสตั้งแต่ระดับประถมศึกษาถึงระดับมัธยมศึกษาตอนต้น จำนวน ๑ แห่ง ได้แก่ โรงเรียนวัดดงกลาง มีการดำเนินกิจกรรมที่สำคัญเด่นในชุมชน ได้แก่ ชุมชนจักรยาน รำวงเพื่อสุขภาพตำบลดงกลาง (๓ ส.) งานปฏิบัติธรรมงานปริวาสกรรม

ชุมชนคุณธรรมวัดดงกลาง เป็นชุมชนมีความภาคภูมิใจจากการมีส่วนร่วมในการพัฒนามีความเคารพเทิดทูนยึดมั่นในสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ มีความรักความสามัคคี มีจิตอาสาทำความดีเพื่อส่วนร่วม มีกิจกรรมความโดดเด่นที่เป็นจุดขายของชุมชน อาทิ ตักบาตรทางน้ำริมคลองข้าวตอกทุกเช้าวันอาทิตย์ เปิดตลาดคุณธรรมทุกวันเสาร์-อาทิตย์ จำหน่ายสินค้าอาหารปลอดภัยด้วยราคาย่อมเยา มีศูนย์เรียนรู้เตาเผาถ่านน้ำส้มควันไม้ สถาปัตยกรรมบ้านไม้โบราณ ต้นสะตือยักษ์รุกขมรดกของแผ่นดิน ส่งเสริมวิถีการเกษตรเศรษฐกิจพอเพียง พออยู่ พอกิน มีเส้นทางจักรยานในชุมชน รำวงเพื่อสุขภาพ เป็นต้น

วัตถุประสงค์

๑) เพื่อส่งเสริมให้ชุมชนคุณธรรมบ้านดงกลาง (วัดดงกลาง) ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของจังหวัดพิจิตรน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและนำหลักธรรมทางศาสนา มาปรับใช้ในการพัฒนาจิตใจอย่างมีเหตุมีผลในการดำรงชีวิต

๒) เพื่อเป็นองค์ความรู้ให้แก่เด็ก เยาวชนและประชาชนสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในหลาย ๆ ด้าน เช่น การน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและนำหลักธรรมทางศาสนา มาปรับใช้ในการพัฒนาจิตใจ อย่างมีเหตุมีผลในการดำรงชีวิต, ด้านการท่องเที่ยว ด้านเศรษฐกิจ ด้านภูมิปัญญา เป็นต้น

๓) เพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวของชุมชนคุณธรรมบ้านดงกลาง “วัดดงกลาง” ให้เป็นที่รู้จักสามารถสร้างรายได้ให้แก่ชุมชนและท้องถิ่น

วัสดุ/อุปกรณ์

๑) แบบจัดเก็บข้อมูลองค์ความรู้ด้านศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม

๒) กล้องถ่ายภาพ

๓) โทรศัพท์มือถือเพื่อบันทึกรูปภาพและบันทึกเสียง

๔) คอมพิวเตอร์โน้ตบุค

๕) ปากกา ดินสอ ยางลบ ฯลฯ

กระบวนการ/ขั้นตอน

๑) ลงพื้นที่เพื่อจัดเก็บข้อมูล ณ ชุมชนคุณธรรมวัดดงกลาง บ้านดงกลาง ตำบลดงกลาง อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร

๒) สัมภาษณ์บุคลคลสำคัญ เช่น ผู้นำชุมชน กลุ่มอาชีพฯ เด็กและเยาวชน ฯลฯ

๓) รวบรวมข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์

๔). เรียบเรียงข้อมูลและนำมาบันทึกเป็นข้อมูล

๕). นำข้อมูลที่ได้ให้ผู้นำชุมชนตรวจสอบความถูกต้อง

๖). นำข้อมูลที่จัดเก็บบึนทึกลงในเว็บไซด์ศูนย์ข้อมูลกลางทางวัฒนธรรมและเพจของสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพิจิตร

สถานที่ตั้งขององค์ความรู้

หมู่ที่ ๓ ตำบลดงกลาง อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร ๖๖๐๐๐

คุณค่าและบทบาทของวิถีชุมชนที่มีต่อองค์ความรู้เรื่องนี้

๑.คุณค่าขององค์ความรู้ทางวัฒนธรรม

รักษาเอกลักษณ์ให้ยั่งยืน ประชาสัมพันธ์แหล่งท่องเที่ยว แหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรม ที่สำคัญของจังหวัดพิจิตร

๒.บทบาทของชุมชนในการสืบสาน รักษา ต่อยอด ขององค์ความรู้ทางวัฒนธรรม

๑)จัดทำข้อมูลองค์ความรู้ ประชาสัมพันธ์ทางสื่อออนไลน์และออฟไลน์ เช่น เฟสบุค ไลน์ ฯลฯ

๒)มีการบูรณาการจากหน่วยงานต่างๆ เข้ามาจัดกิจกรรมในชุมชน เช่น การศึกษาดูงาน การท่องเที่ยวในงานประเพณีต่างๆ เช่น งานสวดมนต์ข้ามปี งานลอยกระทงลาวา สายธาราดงกลาง เป็นต้น

การส่งเสริม สนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ หรือภาคเอกชน หรือภาคประชาสังคม

๑) กระทรวงวัฒนธรรม

๒) จังหวัดพิจิตร

๓) สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพิจิตร

๔) การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานจังหวัดนครสวรรค์

๕) สำนักงานท่องเที่ยวและกีฬาจังหวัดพิจิตร

๖) ชมรมการท่องเที่ยวจังหวัดพิจิตร

๗) สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดพิจิตร

๘) ศูนย์อุตสาหกรรมภาคที่ ๓

ฯลฯ

สถานภาพปัจจุบัน

๑.สถานะการคงอยู่ขององค์ความรู้

- มีการปฏิบัติอย่างแพร่หลาย

๒.สถานภาพปัจจุบันของการถ่ายทอดความรู้และปัจจัยคุกคาม

- สถานการการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙) ทำให้คนมาเที่ยวในชุมชมคุณธรรมบ้านดงกลาง (วัดดงกลาง) มีจำนวนลดน้อยลง ส่งผลให้เศรษฐกิจหมุนเวียนในชุมชนลดน้อยลงตามไปด้วย

ข้อเสนอแนะ

ปัจจุบัน ชุมชนคุณธรรมวัดดงกลาง ได้พัฒนาแหล่งท่องเที่ยวภายในชุมชนเพิ่มขึ้นอีกมากมา เช่น นาบัว และจัดทำรถรางเพื่อนำนักท่องเที่ยวไปเที่ยวตามแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ ของชุมชน แต่ยังขาดงบประมาณอีกมาก หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรสนับสนุนงบประมาณเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวของชุมชนฯ

ข้อมูลอ้างอิงบุคคล

ชื่อ-นามสกุล พระครูวิจารณ์ธรรมโสภิต

ตำแหน่ง เจ้าอาวาสวัดดงกลาง / ประธานชุมชนคุณธรรมวัดดงกลาง (บ้านดงกลาง)

หน่วยงาน/องค์กร วัดดงกลาง / ชุมชนคุณธรรมวัดดงกลาง (บ้านดงกลาง)

ที่อยู่หน่วยงาน/องค์กร วัดดงกลาง ตำบลดงกลาง อำเภอเมืองพิจิตร

จังหวัดพิจิตร ๖๖๑๗๐

ที่อยู่ บ้านเลขที่ วัดดงกลาง ตำบลดงกลาง อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร ๖๖๑๗๐

เบอร์โทรศัพท์ ๐๘๑ - ๖๐๔๗๗๓๕

ข้อมูลอ้างอิงอื่นๆ

แผ่นพับ

https://qrgo.page.link/XQQe2

https://qrgo.page.link/5bDii

https://www.facebook.com/m.culture.phichit/

https://www.m-culture.go.th/phichit/main.php?filename=index

ข้อมูลเจ้าของเรื่อง (ผู้สัมภาษณ์)

ชื่อ-นามสกุล นางฐิฏิยา หาญวีรโยธิน

ตำแหน่ง นักวิชาการวัฒนธรรมชำนาญการพิเศษ

หน่วยงาน/องค์กร สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพิจิตร

ที่อยู่หน่วยงาน/องค์กร ศาลากลางจังหวัดพิจิตร (หลังเดิม) ถนนบุษบา ตำบลในเมือง

อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร

เบอร์โทรสำนักงาน ๐ ๕๖-๖๑ ๒๖๗๕

ที่อยู่ บ้านเลขที่ ๗๖/๑๘ ถนนบึงสีไฟ ตำบลในเมือง อำเภอเมืองพิจิตร

จังหวัดพิจิตร ๖๖๐๐๐

E-mail : ooisung@gmail.com