ประเภทและลักษณะ

อิฐดินเผา ก้อนสี่เหลี่ยมเล็ก ตัน ผิวเรียบ ไม่มีรู

ประวัติความเป็นมา

อิฐมอญทำมือด้วยวิธีการที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน สันนิษฐานว่าชุมชนมอญแห่งนี้เป็นผู้ผลิตอิฐที่ใช้ในการก่อสร้างกำแพงเมือง วัด เจดีย์ ตลอดจนสิ่งปลูกสร้างต่างๆ ที่ต้องการความคงทนแข็งแรงมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา และถ่ายทอดภูมิปัญญากันมารุ่นต่อรุ่น

วัสดุที่ใช้

ดินเหนียวปนทราย แกลบ ขี้เถ้า

วิธีทำ

1. แช่ดินในบ่อหมักดินประมาณ 6-8ชั่วโมง

2. นำดินที่แช่จนได้ที่แล้วมาผสมกับแกลบและน้ำเล็กน้อย แล้วใช้เท้าย่ำจนรู้สึกว่าดินมีความเหนียวขึ้น

3. นำดินที่ย่ำแล้วมาทอด (คือ การนำดินมาใส่ในบล็อกพิมพ์เพื่อให้มีขนาดเท่ากัน กดดินให้แน่น แล้วปาดให้เรียบเนียน) จากนั้นใช้รองไม้ (อุปกรณ์ทำอิฐ) มากระแทกลงบนดินที่ทอดแล้ว เพื่อให้ได้อิฐที่แน่นและเรียบขึ้น .

4. ตากให้แห้งประมาณ 3 วัน โดยสังเกตจากสีที่ขาวขึ้น และมีความแข็ง

5. นำอิฐที่ตากจนแห้งสนิทแล้ว นำมาเข้าเตาเผา โรยแกลบให้ทั่วเพื่อใช้เป็นเชื้อเพลิงในการเผาอิฐ โดยใช้ระยะเวลาเผาในเตาราว 5 – 10 วัน (ระยะเวลาที่ใช้ขึ้นอยู่กับจำนวนอิฐที่นำเข้าไปเผา) .

บทบาทหน้าที่และความสำคัญในอดีตและปัจจุบัน

ในสมัยโบราณใช้ในการก่อสร้างกำแพงเมือง โบสถ์ เจดีย์ และสิ่งก่อสร้างที่ต้องการความคงทนแข็งแรง ส่วนในปัจจุบันยังคงมีการใช้ในการบูรณะซ่อมแซม และการก่อสร้างอยู่บ้าง แต่ไม่ค่อยเป็นที่นิยมเหมือนสมัยก่อน เนื่องจากปัจจุบันมีเทคโนโลยีและวัสดุก่อสร้างหลากหลายขึ้น .

วิธีการเรียนการสอน การเลี้ยงดู

การสอนแบบตัวอย่าง ทำให้เห็นในครัวเรือน สืบทอดกันรุ่นต่อรุ่น ปัจจุบันมีศูนย์การเรียนรู้
ที่ตำบลไทรน้อย อำเภอบางบาล จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ประโยชน์ของภูมิปัญญา

ในปัจจุบันนำไปใช้ในการก่อสร้างสิ่งปลูกสร้างที่ต้องการความคงทนแข็งแรง ตลอดจนการนำไปใช้ในการซ่อมแซมโบราณสถานต่างๆ

ถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่น โดย

นายชวน บุญปลูก