การรักษานิ้วล็อค (งูกินนิ้ว)

องค์ความรู้และการถ่ายทอดความรู้ภูมิปัญญาท้องถิ่นคนปราจีนบุรี

นางประทวน สิงหะ ตำบลบุพราหมณ์ อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี

ประวัติชีวิตและผลงาน

นางประทวน สิงหะ อายุ 62 ปี อาชีพ พนักงานโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทับลาน ปัจจุบันอาศัยอยู่บ้านเลขที่ 96 หมู่ที่ 6 ตำบลบุพราหมณ์ อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี

นางประทวน สิงหะ เกิดที่ตำบลบ้านหอย อำเภอประจันตคาม จังหวัดปราจีนบุรี และได้ย้ายไปอยู่กับครอบครัวหลังการสมรสที่อำเภอศรีมหาโพธิ และปัจจุบันได้ย้ายมาอยู่ที่หมู่ที่ 6 บ้านวังขอนแกง ตำบลบุพรามหณ์ อำเภอนาดี

จบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาตอนตอนและตอนปลายที่ กศน.อำเภอนาดี ประกอบอาชีพเกษตรกรม และมีส่วนร่วมในการทำงานให้กับชุมชนโดยสมัครเป็นอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ทำงานช่วยงานในชุมชนเป็นตัวแทนในการทำงานเพื่อพัฒนาหมู่บ้านให้เกิดความเจริญก้าวหน้า เมื่อโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทับลานมีงบประมาณใยนการส่งเสริมให้อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ไปเรียนเรื่องนวดแผนไทยที่สาธารณสุขจังหวัดปราจีนบุรี ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2545 หลังจากจบหลักสูตร ได้ทำงานที่โรงพยาบาลนาดี ตำแหน่งเจ้าหน้าที่นวดแผนไทย และได้ย้ายมาทำงานที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทับลาน และได้รับมอบหมายให้ดูแลศูนย์นวดลานทองบ้านทับลาน และเป็นวิทยากรการนวดแผนไทยให้กับ กศน.บุพรามหณ์ และองค์การบริหารส่วนตำบลบุพราหมณ์ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทับลาน ได้จัดอบรมศึกษาดูงานที่จังหวัดฉะเชิงเทรา และได้ไปดูงานการรักษาโรคนิ้วล็อค โดยการใช้เส้นพลาสติกสานเป็นรูปนิ้ว จากนั้นจึงกลับมาลองทำที่บ้านโดยการใช้ใบลานสานแทน พบว่าคุณสมบัติใช้ได้ดีกว่า มีความยืดหยุ่นและนิ้วไม่ทำให้เจ็บนิ้ว และได้ทดลองทำการรักษาผู้ป่วยที่เป็นโรคนิ้วล็อคผลการรักษาดัวยการใช้งูกินนิ้ว ปรารกฎว่าหายจากอาการนิ้วล็อค จึงได้พัฒนารูปแบบและทำการรักษาให้กับผู้ป่วยอย่างต่อเนื่อง จากนั้นสำนักงานพัฒนาชุมชนได้เข้ามาส่งเสริมในรูปแบบของการออกแบบกล่องบรรจุผลิตภัณฑ์ให้มีความสวยงาม และทำเป็นสินค้า OTOPจำหน่วยในศูนย์นวดลานทองบ้านทับลาน

กระบวนการ/ขั้นตอน/วิธีดำเนินการ

“งูกินนิ้ว” ผลิตภัณฑ์จากใบลาน โดยใช้ใบลานตากแห้ง กว้าง ¾ซ.ม. ยาว 4 ฟุต จำนวน 4 เส้น ตามขั้นตอน ดังนี้

1. เส้นที่หนึ่งพับครึ่งแนวเฉียง และนำเส้นที่สองพับครึ่งเช่นสันสอดตรงกลางเส้นที่หนึ่ง

2. พับเส้นที่สองด้านขวาทับเส้นที่หนึ่งด้านขวา

3. เส้นที่สองด้านซ้ายสอดใต้เส้นที่หนึ่งด้านซ้าย

๔. เส้นที่สองสอดด้านซ้ายทับเส้นที่สองด้านขวา

๕. เส้นที่หนึ่งด้านขวาหักทับเส้นที่สองด้านขวา

๖. เส้นที่หนึ่งด้านซ้อนทับเส้นที่หนึ่งด้านขวา (ทำเหมือกัน ๒ ชุด)

๗. นำทั้ง ๑ ชุด มาประกบแนบกัน ให้เส้นที่สองชุดบนสอดใต้เส้นที่สองชุดล่างและเส้นที่หนึ่งชุดล่างสอดใต้เส้นที่หนึ่งชุดบน สนวนไปรอบ ๆ เป็นลายขัดแตะเหลือปลายไว้ประมาณ ๒ นิ้ว แล้วหักสานวนกลับทั้ง ๔ เส้นเพื่อไม่ให้หลุดออกจากัน

วิธีการถ่ายทอดองค์ความรู้เพื่อนำสู่การปฏิบัติ

ประชาสัมพันธ์ในการให้ความรู้ในการรักษาโรคนิ้ว,อค โดยการให้ความรู้และฝึกทำผละปฏิบัติกับตัวเอง ดังนี้

๑. นวดนิ้วมือเบา ๆ ด้วยน้ำมันไพรทีละนิ้ว

๒. สวมปลอกงูกินน้ำเข้าไปที่นิ้วทั้ง ๕ นิ้ว

๓. ดึงนิ้วที่ละ ๑ นิ้ว ทีละ ๒ นิ้ว ทีละ ๓ นิ้ว ทีละ ๔ นิ้ว นิ้วทั้ง ๕ นิ้ว การดังครั้งลบะ ๑๐ วินาที แล้วปล่อย ทำทุกนิ้ว โดยเฉพาะนิ้วที่เป็นประมาณ ๓ รอบ (หากเป็นการที่สามีภรรยาทำให้กันหรือบุตรหลานทำให้พ่อแม่บุพการีจะเป็นการเสริมสร้างสัมพันธภาพและความอบอุ่นในครอบครัว)

๔. เอามือลงขนานลำตัว จะสังเกตว่าที่นิ้วมือจะมีการกระตุกเช่นเดียวกับจังหวะเต้นของหัวใจ

๕. รอจนกว่าจังหวัดการกระตุกเต้นที่นิ้วมือคลายลง แล้วจึงกาปีกทั้ง 2 ข้างของปลอกนิ้วออกแล้วจึงดึงปลอกงูกินนิ้วออก งูกินย้าวก็จะหลุดออกได้อย่างง่าย

ผลผลิต/ผลสัมฤทธิ์/ประโยชน์ที่ได้รับจากการปฏิบัติ

เพื่อเป็นการออกกำลังกายนิ้ว บริหารนิ้วมือ แก้นิ้วล็อค นิ้วชา ยืดเส้นเอ็นกล้ามเนื้อนิ้วมือ ซึ่งผ่านการวิจัยจากคณะแพทย์ศาสตร์ โรงพยาบาลศิริราชแล้วว่าใช้ได้ผลดีจริง

พฤติกรรมการลดความเสี่ยงอาการนิ้วล็อค

๑. ไม่หิ้วของหนักเกินไป ถ้าจำเป็นต้องหิ้วให้ใช้ผ้าขนหนูรองหรือใช้วิธีการอุ้มประคองหรือรถเข็น ลากแทน เพื่อลดการรับน้ำหนักของนิ้วมือ

๒. ควรสวมใส่ถุงมือขณะทำงาน หรือห่อหุ้มด้ามจับเครื่องมือให้นุ่มขึ้นเพื่อป้องกันนิ้ว

๓. การทำงานที่ต้องใช้เวลาการทำงานต่อเนื่อง ทำให้มือเมื่อล้า หรือระบมควรพักมือเป็นระยะ ๆ และออกกำลังกายยืดเหยียดกล้ามเนื้อมือบ้าง

๔. ไม่ขยับนิ้วหรือดีดน้ำเล่น เพราะจะทำให้เส้นเอ็นอักเสบมารกยิ่งขึ้น

๕. ถ้ามีข้อฝืดตอนเช้า หรือมือเมื่อล้า ให้แช่น้ำอุ่นร่วมกับการขบยับมือกำแบบเบา ๆ ในน้ำ จะทำให้ข้อฝืดลดลงหากมีเวลาให้บริหารนิ้วด้วยงูกินนิ้วเป็นประจำ

การมีส่วนร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง

- โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านทับลาน

- สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอนาดี

- สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดปราจีนบุรี

- สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดปราจีนบุรี

- องค์การบริหารส่วนตำบลบุพราหมณ์

- กศน. ตำบลบุพราหมณ์

- กศน.อำเภเอนาดี

แผนงานในอนาคตและการนำไปขยายผล (Applicable)

ศึกษาและพัฒนาผลิตภัณฑ์ด้านแพทย์แผนไทย การรักษานิ้วล็อค (งูกินนิ้ว) ให้มีคุณภาพและได้มาตรฐาน ขยายตลาดให้เพิ่มมากขึ้น

ข้อมูล

สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดปราจีนบุรี. ประวัติผลงานแหล่งเรียนรู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นจังหวัดปราจีนบุรี ปี 2560, มปท., มปป.