วัดตะปอนใหญ่ เป็นวัดราษฎร์สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย สร้างในสมัยอยุธยาตอนปลาย เมื่อ พ.ศ. ๒๒๙๐ เดิมชื่อ วัดโพธิธาราม อ่านว่า โพ-ทา-ราม เหตุเพราะวัดมีต้นโพธิ์ขนาดใหญ่ปกคลุมเจดีย์เก่าอยู่ขึ้นบริเวณริมคลองตะปอนใหญ่ ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็น "วัดตะปอนใหญ่" ตามชื่อของหมู่บ้านซึ่งคำว่าตะปอน ซึ่งน่าจะเพี้ยนมาจากคำว่า ตะโพง วัดได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อ ๒๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๒๗
คำว่า “ตะโพง” เป็นภาษาถิ่นของชาวบ้านในพื้นที่ เป็นคำที่ใช้เรียกลักษณะการวิ่งของเกวียนที่วิ่งตะโพงหรือวิ่งโขยกบนถนนหนทางที่เป็นหลุมเป็นบ่อ เป็นที่มาของคำว่า ตะโพงใหญ่ และเพี้ยนเสียงมาเป็นตะปอนใหญ่ จวบจนปัจจุบันวัดตะปอนใหญ่ ศูนย์รวมความศรัทธาของชาวบ้านตำบลตะปอนชุมชนตะปอนเป็นชุมชนเก่าแก่แห่งหนึ่งของจังหวัดจันทบุรี ตั้งอยู่กึ่งกลางระหว่างย่านชุมชนเก่าตลาดพลิ้ว อำเภอแหลมสิงห์ และย่านชุมชนตลาดขลุง อำเภอขลุง อยู่บนเส้นทางถนน สายพลิ้ว - ขลุง ซึ่งถนนสายโบราณที่มีเรื่องเล่าสืบต่อกันมาว่าในอดีตพระเจ้าตากสินมหาราช เคยใช้เป็นเส้นทางเดินทัพในช่วงที่ไปรวบรวมกำลังพลจากเมืองตราด และยังเป็นเส้นทางเชื่อมต่อระหว่างจังหวัดจันทบุรีและตราด นับว่าเป็นชุมชนโบราณที่มีความโดดเด่นและหลากหลายของมรดกทางวัฒนธรรมที่มีคุณค่า ชุมชนตะปอน มีลักษณะพื้นที่เป็นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การทำการเกษตร ประชากรส่วนใหญ่ประกอบอาชีพทำนา บางส่วนจะทำสวนผลไม้ เงาะ มังคุด ทุเรียน ลักษณะอากาศ โดยทั่วไปไม่หนาวจัด ไม่ร้อนจัด และเป็นเขตพื้นที่ที่มีฝนตกเกือบตลอดปี หรือภาษาชาวบ้านเรียกว่า ฝนแปดแดดสี่

วัดตะปอนใหญ่มีศิลปวัตถุที่ได้มีการขึ้นทะเบียนโบราณวัตถุในวัด ๓ รายการคือ ตู้พระธรรมไม้ศิลปะรัตนโกสินทร์ หีบพระธรรมไม้ศิลปะรัตนโกสินทร์ และธรรมาสน์ไม้ลงรักปิดทองศิลปะรัตนโกสินทร์ซึ่งเป็นสิ่งที่คู่ควรแก่การอนุรักษ์ไว้ให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและเข้าใจถึงประวัติศาสตร์สืบไปและมีศาลสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช อยู่บริเวณหน้าโบสถ์หลังใหม่ของวัดตะปอนใหญ่

โบสถ์หลังใหม่ของวัดตะปอนใหญ่ ที่โดดเด่นเป็นสง่าด้วยสีส้มอิฐ สร้างด้วยศิลาแลงทั้งหลัง พระประธานประดิษฐานอยู่ถึง ๓ องค์ ซึ่งมีการสร้างในรูปแบบของศิลปะ ๓ สมัย ได้แก่ สมัยเชียงแสนสมัยอู่ทอง และสมัยสุโขทัย ภายในโบสถ์มีภาพจิตรกรรมฝาผนัง สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๒ แต่ยังคงงดงาม ควรค่าแก่การศึกษาและอนุรักษ์

“วิหารพระพุทธเมตตา หรืออุโบสถหลังเก่า ของวัดตะปอนใหญ่ อีกหนึ่งศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นที่มีอัตลักษณ์ที่โดดเด่นและคุณค่าของวัดตะปอนใหญ่”วิหารพระพุทธเมตตา (อุโบสถหลังเก่า) สร้างเมื่อ พ.ศ. ๒๓๕๕ ทำการบูรณะครั้งใหญ่เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๕๕ โดยหลวงพ่อเพชร อินฺทปัญโญและทำการบูรณะครั้งล่าสุดเมื่อ พ.ศ.๒๕๕๕ โดยกรมศิลปากร เป็นโบราณสถานที่มีอายุมากกว่า ๒๐๐ ปีมีอัตลักษณ์เฉพาะเรื่องรูปแบบการสร้าง เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนแบบโบราณ หลังคาทรงไทยช่อฟ้ามีลักษณะเป็นลายเถาว์ไม้ม้วนกลมเป็นสองวงทั้งหัวและท้าย ไม่มีใบระกา แต่มีหางหงส์ลายกนกกาบทั้งตัวที่ ๑ และตัวที่ ๒

มีหลังคาพะไลโดยรอบมุงด้วยกระเบื้องว่าวซีเมนต์ ผนังก่อด้วยอิฐสอด้วยปูนหมัก และขัดผิวด้วยปูนตำ ฐานอุโบสถเป็นฐานบัว อุโบสถไม่มีภาพจิตรกรรมฝาผนังด้านใน ภายใoประดิษฐานพระพุทธเมตตา (หลวงพ่อสัมฤทธิ์ผล) พระพุทธรูปปูนปั้นลงรักปิดทอง ทรงประทับนั่งในอิริยาบถแบบวีราสนะแสดงภูมิปรรศมุทรา