จุลกฐินคือ กฐินที่จัดทำผ้าไตรจีวรเพื่อเป็นผ้ากฐิน โดยเริ่มตั้งแต่การนำฝ้ายมาปั่น กรอ เป็นเส้นด้ายแล้วทอเป็นผืนผ้า ตัดเย็บและย้อมสี และจัดเตรียมนำไปถวายในวันนั้น โดยใช้เวลาตั้งแต่ตะวันขึ้นจนถึงตะวันตกดิน ดังนั้นโบราณจึงถือกันว่าการทำจุลกฐินมีอานิสงส์มาก เพราะต้องใช้ความอุตสาหะพยายามมากกว่ากฐินแบบธรรมดา (มหากฐิน) โดยจุลกฐินนี้ปัจจุบันมักจัดเป็นงานใหญ่ มีผู้เข้าร่วมเป็นจำนวนมากจากหลักฐานพบว่ามีการทอดจุลกฐินมาแล้วตั้งแต่สมัยอยุธยาดังปรากฏในหนังสือคำให้การชาวกรุงเก่า หน้า ๒๖๘ ว่า"ถึงวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ โปรดให้ทำจุลกฐิน" ปัจจุบันประเพณีการทำจุลกฐินนิยมทำกันในพื้นที่ชุมชนทางภาคเหนือและอีสาน โดยภาคอีสานจะเรียกกฐินชนิดนี้ว่า “กฐินแล่น”อานิสงส์จุลกฐิน การถวายผ้าจุลกฐินแด่พระสงฆ์ เป็นการถวายสังฆทานทางพระพุทธศาสนาอย่างหนึ่งนับเป็นมหากุศลอันยิ่งใหญ่ อีกทั้งเป็นการสะสมเสบียงเดินทางอันกันดารในวัฏจักรสงสารไว้สำหรับตนเองและผู้ที่ตนเคารพรักและนับถือ นอกจากนี้ยังเป็นเกราะ เป็นที่พึ่งอาศัยอันเกษม ในภายภาคหน้าจะได้เป็นผู้มั่งคั่งสมบูรณ์ เพิ่มพูนทรัพย์ จะส่งผลต่อบุตรธิดาภรรยาบ่าวไพร่ ให้เป็นคนว่านอนสอนง่าย ไม่มีโรคภัยไม่มีอันตรายแก่โภคทรัพย์ ทุกคนจะได้รับบุญบารมีมีข้าทาสบริวาร มีเคหสถาน มีเสื้อผ้าอาภรณ์และมีทรัพย์สมบัติไม่ขัดสนในที่สุด

สำหรับในจังหวัดกาญจนบุรีแต่เดิมไม่มีการปฏิบัติ ดังนั้น พระอธิการบุญช่วย เจ้าอาวาสวัดแก่งหลวงจึงได้นำประเพณีจุลกฐินมาปฏิบัติเพื่อการอนุรักษ์ประเพณีดั้งเดิมและเป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนาโดยจุลกฐินวัดแก่งหลวง ตำบลเกาะสำโรง อำเภอเมืองกาญจนบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เป็นการเชิญชวนให้พุทธศาสนิกชนได้ร่วมกันสืบสานประเพณีดังกล่าวไว้ให้คงอยู่คู่ชุมชน ซึ่งหาชมได้ยากในจังหวัดกาญจนบุรีโดยเชิญชวพุทธศาสนิกชนในพื้นที่และผู้ที่สนใจร่วมงานบุญประเพณี นับเป็นกุศโลบายในการสร้างความสามัคคี
และเสริมสร้างความเข้มแข็งของชุมชนได้เป็นอย่างดี ซึ่งจุลกฐินนี้มักทำกันเมื่อจวนจะหมดเขตกฐินกาลแล้วหรือสิ้นสุดช่วงการทอดกฐิน ก่อนพิธีจุลกฐินจะมีการปลูกต้นฝ้าย ซึ่งใช้ระยะเวลาประมาณ ๓ - ๔ เดือนเพื่อให้ฝ้ายเติบโตและมีผลผลิตนำมาใช้ในพิธีได้ทัน เมื่อถึงวันพิธีจุลกฐินจะเริ่มเก็บฝ้าย อิ้วฝ้าย เพื่อเอาเมล็ดออกจากนั้นนำไปตีให้ฟู และปั่นเป็นเส้นด้ายหรือเรียกว่าการเข็นฝ้าย โดยนำเส้นด้ายมาเปียให้เป็นไจ หรือเรียกว่าเปียฝ้าย แล้วจึงปั่นใส่หลอดกระสวย นำไปทอเป็นผืนผ้าตามขนาดที่ต้องการ นำไปย้อมสี และตัดเย็บเป็นผ้าไตรจีวร เพื่อนำไปถวายแด่พระสงฆ์ในวันรุ่งขึ้น

โดยจุลกฐินของวัดแก่งหลวงนั้น ประกอบด้วย พิธีอัญเชิญพระอุปคุฑ พิธีบวชชีพราหมณ์และสมาทานสัจจะในพระอุโบสถ พิธีเก็บดอกฝ้าย ขบวนแห่กลองยาว พิธีสามีจิกรรมและร่วมกันฉีกดอกฝ้ายพิธีทอผ้ากฐิน พิธีประกวดเทพีดอกฝ้าย พิธีแห่ผ้าจุลกฐินและห่มผ้าพระประธานในพระอุโบสถ เป็นอันเสร็จพิธี