สาระสำคัญโดยสังเขป:

การทอเสื่อกก เป็นภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่นำเอาต้นกกมาแปรสภาพให้เป็นเส้น ย้อมสี แล้วสานทอให้เป็นแผ่นผืน เพื่อนำมาใช้ปูลาดรองนั่งหรือนอน หรือทำธุรกรรมต่าง ๆ ตลอดจนทำพิธีกรรมทางศาสนาและความเชื่อ

เสื่อกก เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีใช้กันอยู่ทั่วไป ทั้งในประเทศหรือต่างประเทศ ทั้งนี้เพราะต้นกกเป็นพืชธรรมชาติที่ขึ้นอยู่ทั่วทุกภูมิภาค และภูมิปัญญาของคนในท้องถิ่นที่นำต้นกกมาแปรสภาพก็มีลักษณะคล้ายกันหรือได้อิทธิพลทางความคิดจากกันและกัน ทำให้เสื่อกกถูกจัดได้ว่าเป็นปัจจัยจำเป็นอย่างหนึ่งต่อการดำรงชีวิตของผู้คนในอดีต

ประวัติความเป็นมา:

บ้านเหล่าน้อย หมู่ที่ 4 และหมู่ที่ 8 ได้สืบทอดจากบรรพบุรุษในการทอเสื่อกกเพื่อใช้ในครัวเรือน ทอเพื่อถวายวัดเพื่อใช้ในงานบุญ งานประเพณีของชุมชน เป็นของฝากแก่ญาติมิตรที่มาเยี่ยมเยือน และไว้จำหน่ายเพื่อสร้างรายได้ให้กับครัวเรือน ซึ่งปัจจุบันกลุ่มแม่บ้านเหล่าน้อยได้พัฒนาลวดลายที่สวยงาม และมีความคงทนถาวร คุณภาพดี มีความปลอดภัย เป็นที่ชื่นชอบของผู้บริโภคทั้งในชุมชนและต่างถิ่น

ลักษณะเฉพาะที่แสดงถึงอัตลักษณ์/เอกลักษณ์/ความโดดเด่น:

การทอเสื่อกกของบ้านเหล่าน้อย มีอัตลักษณ์ลายขิด ที่มีลวดลายคมชัดโดดเด่น มีความแน่นหนา ทนทาน ใช้ได้นาน โดยมีขั้นตอนการทำเสื่อกก ดังนี้

1) นำกกมาตัดให้เท่ากัน กกที่นำมาตัดนั้นจะต้องเป็นลำที่สวยงาม ไม่แก่มาก และไม่อ่อนมากจนเกินไป

2) หลังจากนั้นนำกกมาสอย เอาไส้ทิ้ง เอาแต่เส้น กก 1 ลำ จะได้ 4 เส้น

3) สอยกกแล้วก็จะออกมาเป็นลักษณะดังนี้

กกทั้ง 4 เส้นจะต้องเท่ากัน ห้ามมีเส้นใดเส้นหนึ่งเล็กและใหญ่กว่า ความหนาบางจะต้องเท่ากับ 0.5 เซนติเมตร เพื่อทอเสื่อออกมาให้สวยงาม

4) กกมาตากให้แห้งจะย้อมได้สวย ตากแดด ประมาณ 1 อาทิตย์

5) ในการจัดเส้น เส้นต้องเสมอกัน จัดให้แน่นเรียบละเอียด

6) นำกกมาย้อมสีตามที่ต้องการ โดยสีที่ย้อมเป็นสีเคมีออย่างดี

วิธีการย้อม

- เลือกสีสำหรับย้อมที่มีสีสันสวยงาม เช่น สีแดง สีบานเย็น สีม่วง

- ก่อไฟแล้วนำปี๊บหรือกระทะ ใส่น้ำพอประมาณท่วมเส้นกก นำมาตั้งบนเตา รอให้น้ำเดือดก็นำสีที่เลือกมาเทลง จากนั้นนำกกลงย้อม

- นำเส้นกกที่ย้อมสีแล้วลงล้างในน้ำเปล่า เพื่อให้กกอ่อนนุ่ม ยืดหยุ่น เหนียว และไม่ขาด ซึ่งจะง่ายต่อการทอ ทอแล้วนำไปตากแดดที่จัดจนแห้ง นำเส้นกกที่ย้อมสีตากแห้งแล้วมาเก็บมัดรวมกัน โดยแยกเป็นสี แต่ละสี

7) การทอเสื่อกกที่สวยงามนั้น ต้องขึ้นอยู่กับฟืมที่เป็นลวดลายขิด และใช้ความประณีตและความอดทนสูง เพราะการทอเสื่อกกต้องใช้ระยะเวลาในการทอมาก จึงจะได้เสื่อกกที่มีความสวยงาม ลวดลายเด่นชัด

8) ขั้นตอนสุดท้ายคือการเย็บขอบเสื่อกก ตัดขอบเสื่อกกที่ทอเสร็จแล้วให้เท่ากัน ผ้าที่ใช้ในการเย็บขอบ ต้องเป็นผ้าร่ม เลือกสีขอบตามที่ต้องการ การเย็บขอบเสื่อกกที่ทอออกมาก็จะได้เป็นเส้นเล็ก ๆ สวยงาม

9) การจำหน่ายผลิตภัณฑ์เสื่อกกลวดลายขิด 3 พับ ราคา 1,500 บาท และเสื่อกกลวดลายขิด 2 พับ ราคา 1,000 บาท