หอวัฒนธรรมนิทัศน์เหมืองพลอย วัดหนองบอน จัดตั้งขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2540 โดยการริเริ่มโครงการจากสำนักงานศึกษาธิการอำเภอบ่อไร่ และกรมทรัพยากรธรณี สำหรับการดำเนินงานได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ เป็นเงินจำนวน 120,000 บาท เพื่อให้เยาวชนและประชาชนทั่วไปได้มีแหล่งศึกษาหาความรู้เรื่องการทำพลอย เพื่อประชาสัมพันธ์ชื่อเสียงของอำเภอในด้านการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ และเพื่อเผยแพร่และสืบสานการทำพลอยให้ดำรงสืบไป โดยมีการจัดนิทรรศการ ประกอบด้วย ชั้น ดิน หิน สำหรับการขุดพลอย ห้องไดโนเสาร์ และซากดึกดำบรรพ์ ภาพผลิตภัณฑ์เครื่องประดับที่ทำจากพลอย ภาพถ่ายการทำพลอย ตัวอย่างแร่ในชีวิตประจำวันและรัตนชาติ