เก๋งจีนวัดแจ้ง

เก๋งจีนเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนมุงกระเบื้องหันหน้าไปทางทิศใต้ หน้าต่างหรือช่องระบายอากาศเป็นรูปวงกลม ภายในวงกลมทำเป็นซี่กรง ประตูทางเข้าเป็นเครื่องไม้แกะลายฉลุเป็นลายจีนส่งมาจากเมืองจีน ด้านหน้าเก๋งมีซุ้มลายปูนปั้น ๒ ซุ้ม

ภายในเก๋งจีนมี “บัว” ลักษณะเป็นเจดีย์ย่อมุมไม้สิบสอง ยอดเป็นรูปดอกบัวตูม ๒ องค์ โดยบัวองค์ตะวันออกเป็นที่บรรจุที่บรรจุอัฐิของพระเจ้าขัตติยราชนิคมสมมติมไหสวรรค์ พระเจ้านครศรีธรรมราช (หนู) และบัวองค์ตะวันตกบรรจุอัฐิหม่อมทองเหนี่ยว ชายาเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (หนู) ซึ่งบัวบรรจุอัฐินี้ สร้างโดยเจ้าพระยานครพัฒน์ บุตรเขย และคุณหญิงชุ่ม บุตรี ดังปรากฏในพงศาวดารเมืองนครศรีธรรมราชของหลวงอนุสรสิทธิกรรม (บัว ณ นคร) ความว่า

“...เจ้านครก็ถึงอนิจกรรมที่กรุงเทพฯเจ้าพระยานครพัฒน์ กับคุณหญิงชุ่มได้เก็บอัฐิเจ้านครกับอัฐิหม่อมทองเหนี่ยวมาก่อเจดีย์ทำตึกบรรจุไว้ที่วัดแจ้งเมืองนคร...”

บัวทั้งสององค์นี้ เป็นบัวที่สร้างในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ลักษณะบัว เป็นฐาน ๓ ชั้น ย่อมุมไม้สิบสอง สูงประมาณ ๒ เมตรเศษ บัวก่ออิฐถือปูน โดยใช้ปูนขาวผสมน้ำอ้อย เรียกว่า ปูนเพชร ตกแต่งผิวนอกปูนฉาบด้วยลายปูนปั้นเป็นรูปกระจัง ติดกระจกสี การปิดทองลายปิดลงบนเนื้อปูนไม่ได้ลงรักก่อน จึงไม่ค่อยคงทนเท่าที่ควร พื้นทาสีแดงชาด ส่วนยอดเป็นรูปดอกบัวตูมมีก้านดอก สีแดงกลีบดอกบัวปิดทองและประดับกระจกสี เพื่อให้เป็นที่สังเกตระหว่างบัวบรรจุอัฐิของผู้ชายกับบัวบรรจุอัฐิผู้หญิง โดยบัวบรรจุอัฐิของผู้ชายทำเป็นเจดีย์ทรงระฆังย่อมุมไม้สิบสองเครื่องยอดเป็นบัวกลุ่มเถาและเครื่องยอด ส่วนบัวบรรจุอัฐิผู้หญิงยอดทำเป็นรูปดอกบัวตูม

อนึ่ง ในบริเวณเก๋งจีน เป็นที่ตั้งของเจดีย์บรรจุอัฐิของสายตระกูลที่มีความเกี่ยวข้องกับวัดแจ้ง เช่น ตระกูล ณ นคร ตระกูลภู่รัตนโอภาและสายสัมพันธ์ ตระกูลปานเผาะและสายสัมพันธ์ ตระกูลธนาวุฒิและสายสัมพันธ์ ตระกูลนิชานนท์ ตระกูลเลาหวณิช เป็นต้น