ประเพณีบุญดอกเผิ่ง

ประเพณีบุญดอกเผิ่ง เป็นประเพณีที่ชาวตำบลหนองแปนจัดขึ้นที่บริเวณโนนสาวเอ้ ในวันเพ็ญเดือนยี่ของทุก ๆ ปี ซึ่งชาวบ้านที่อยู่รอบ ๆ บริเวณโนนสาวเอ้ปฏิบัติสืบต่อกันมา ทุกหมู่บ้านจะนำปัจจัยและต้นดอกเผิ่งลงไปถวายพระภิกษุสงฆ์ ปัจจัยที่ได้ส่วนหนึ่งจะถวายพระภิกษุสงฆ์พร้อมกับเครื่องปัจจัยไทยธรรม ส่วนที่เหลือจะรวบรวมเป็นเงินเพื่อบูรณะโนนสาวเอ้หรือตามวัตถุประสงค์ของคณะกรรมการจัดงานว่าจะนำไปใช้ประโยชน์อย่างไร ชาวบ้านจะทำบุญด้วยจิตศรัทธา เชื่อว่าผู้ใดได้ไปทำบุญที่โนนสาวเอ้แล้วจะอยู่เย็นเป็นสุข

การจัดทำต้นดอกเผิ่ง ชาวบ้านจะทำด้วยวัสดุท้องถิ่น เช่นกาบกล้วย ไม้ไผ่ โดยมีขี้ผึ้งแผ่นเป็นวัสดุประกอบโดยตัดเป็นรูปร่างลวดลายแปลก ๆ ประดับต้นดอกเผิ่งตามความเหมาะสมและสวยงาม ประกอบกันเข้าเป็นหอ (เรือนเล็ก ๆ) มีคานหาม ภายในหอจะใส่เครื่องบูชา เช่นดอกไม้ ธูปเทียน ดอกฝ้าย ขนม ข้าวต้มมัด ส่วนเครื่องใช้ต่าง ๆ ได้แก่ สมุด ดินสอ ไม้ขีด สบู่ ยาสีฟัน และเครื่องใช้อื่น ๆ ตามความเหมาะสม จะแขวนประดับไว้ด้านนอกคล้ายต้นดอกเงิน

ประเพณีบุญดอกเผิ่งจะมีเจ้าภาพ 3 หมู่บ้าน ได้แก่บ้านหนองแปน บ้านโนนสูง และบ้านนาบึง ซึ่งเจ้าภาพจะทำหน้าที่เขียนฎีกานิมนต์พระจากหมู่บ้านต่าง ๆ มาร่วมงาน ซึ่งกำหนดดังนี้

1. บ้านหนองแปน ส่งฎีกานิมนต์พระจากบ้านนาเชือก บ้านหนองคู บ้านวังเดือนห้า บ้านโนนศิลาเลิง บ้านเสมา วัดดอนกู่ บ้านนาบึง บ้านนาสีนวนและบ้านโนนสูง

2. บ้านโนนสูง ส่งฎีกานิมนต์พระจากบ้านเหล่าแดง บ้านโคกประสิทธิ์ บ้านหนองบัว บ้านดอนข่า บ้านน้อย บ้านโนนชัย บ้านหนองเม็ก บ้านสะอาด และบ้านหนองแปน

3. บ้านนาบึง ส่งฎีกานิมนต์พระจากบ้านโนนทัน บ้านตูม บ้านหัวนาคำ บ้านชาด บ้านดอนแคน บ้านหัวโนนเปือย บ้านเหล่าใหญ่ บ้านตลาดแคหัวหนอง บ้านกระเดา บ้านโนนเขวา วัดป่าโนนรัง และวัดใหม่โพธิ์งามบ้านคุยโพธิ์

ขั้นตอนการทำบุญดอกเผิ่ง

ตอนเช้าหลังจาดทำบุญตักบาตรที่วัดแต่ละหมู่บ้านเสร็จเรียบร้อยแล้ว ชาวบ้านแต่ละหมู่บ้าน ผู้นำทางศสานา ผู้ใหญ่บ้านและชาวบ้าน จะนำต้นดอกเงินลงไปที่ทุ่งโนนสาวเอ้ เวลาประมาณ 09.30 น. มรรคทายกจะนำขันแก้ว (ขันหมากเบ็งหรือพานบายศรีเล็ก ๆ) ไปถวายพ่อปู่โนนสาวเอ้ เป็นการคอบ (บอกกล่าว) ว่าลูกหลานชาวบ้านหนองแปน โนนสูง นาบึงและหมู่บ้านใกล้เคียงจะมาทำบุญทำทาน ขออำนวยอวยพรให้เป็นสุขสืบไป จากนั้นก็จะแห่ต้นดอกเผิ่งรอบพระธาตุโนนสาวเอ้ 3 รอบเวียนขวา แล้วนำเข้ามาในศาลา ผู้นำทางศาสนานำไหว้พระรับศีล ถวายสังฆทาน ถวายต้นดอกเผิ่ง ถวายภัตตาหารเพล เป็นเสร็จพิธีทางศาสนา

ส่วนกิจกรรมเสริมก็จะมีการประกวด แข่งขันต่าง ๆ เช่นประกวดอาหารพื้นบ้าน ซึ่งอาหารที่ส่งเข้าประกวดจะนำถวายพระและเลี้ยงญาติโยมที่ไปทำบุญ การประกวดร้องสรภัญญ์ ประกวดขบวนแห่ต้นดอกเผิ่งและการฟ้อนกลองยาว รางวัลในการประกวดเทศบาลตำบล หนองแปนเป็นผู้สนับสนุนเงินรางวัล

เดิมทีบุญดอกเผิ่งจะไม่มีกิจกรรมเสริมหรือประกวดแข่งขันต่าง ๆ เมื่อปี พ.ศ. 2545 เทศบาลตำบลหนองแปนและสภาวัฒนธรรมตำบลหนองแปนได้มีแนวคิดที่จะจัดงานบุญดอกเผิ่งให้เป็นที่สนใจแก่ประชาชนให้มากขึ้น จึงให้มีการประกวดแข่งขัน และการจับสลากรางวัลสวรรค์บันดาล ซึ่งพระครูโอภาสวราภรณ์ วัดสว่างอรุณนาบึงเป็นผู้สนับสนุนเงินรางวัล

ปัจจุบันประเพณีบุญดอกเผิ่ง ดำเนินการโดยสภาวัฒนธรรมตำบลหนองแปน