ชื่อ:ปราสาทตระเปียงเตีย ขึ้นทะเบียนและประกาศในราชกิจจานุเบกษา :: เล่มที่ 52ตอนที่ 75หน้า 3713เมื่อ 8มีนาคม 2478

อายุร่วม: สมัยกับอยุธยาตอนปลาย หรือรัตนโกสินทร์ตอนต้น

ที่อยู่/แหล่งที่ตั้งตั้งอยู่ที่:วัดปราสาทเทพนิมิต บ้านหนองเกาะ ตำบลตะเปียงเตีย อำเภอลำดวน จังหวัดสุรินทร์

ความสำคัญในอดีต

เมื่อประมาณ พ.ศ.2414 บริเวณบ้านตระเปียงเตีย ขณะนั้นเป็นป่าทึบ ติดกับป่าพนาสน ป่าเลิศอรุณ ในเขตอำเภอสังขะ ผู้ให้สัมภาษณ์บอกว่า เมื่อประมาณ 30 ปีมาแล้ว ป่าแถบนี้อุดมสมบูรณ์ไปด้วย¬-นานาชนิด หลวงพิศมาด พิศวงศ์ขวัญ นายพันธ์ จันทร์งาม นายนิน พันธ์อินทร์ และนายนัน พิศวงศ์ขวัญ ราษฎรบ้านโนง ตำบลตรวจ (ปัจจุบันตำบลศรีสุข) อำเภอสังขะ (กลุ่มชนเหล่านี้พูดภาษาส่วย) ได้ออกล่าสัตว์มาทางนี้และพบหนองน้ำขนาดใหญ่ มีต้นกกและพืชน้ำขึ้นเต็มไปหมด ปัจจุบันหนองน้ำแห่งนี้มีเนื้อที่ 35 ไร่ ที่ดินรอบหนองมีความอุดมสมบูรณ์ มีป่าไม้และสัตว์ป่าหลายชนิด โดยเฉพาะนกเป็ดน้ำมีเป็นจำนวนมากที่ดินบริเวณแห่งนี้ยังไม่มีใครเป็นเจ้าของ ทั้ง 4คนนี้ปรึกษากันที่จะย้ายมาอยู่ในที่ใหม่แห่งนี้ แล้วยังพาครอบครัวอพยพมาสร้างบ้านเรือนอยู่ทางทิศตะวันตกของหนองน้ำ ตั้งชื่อหมู่บ้านใหม่นี้ว่า บ้านตระเปียงเตีย หรือบ้านหนองเป็ด และพบปราสาทแห่งนี้อยู่ห่างจากหมู่บ้านประมาณ 1.5 กิโลเมตร จึงเรียกปราสาทแห่งนี้ว่าปราสาทตระเปียงเตีย

เนื่องจากความอุดมสมบูรณ์ของป่าไม้ แหล่งน้ำและสัตว์ป่า จึงมีราษฎรจากอำเภอสุวรรณภูมิจังหวัดร้อยเอ็ดมาจับจองซื้อที่ดินกันมากขึ้น ชาวบ้านตระเปียงเตียปัจจุบันจึงผสมผสานกลมกลืนทั้ง3 ภาษา คือ ภาษาลาว ภาษาเขมร และภาษาส่วย โดยมีชนพื้นเมืองเดิมประมาณ 30 เปอร์เซ็นต์

สภาพทางเศรษฐกิจและสังคม

นอกจากนี้วัดปราสาทเทพนิมิตรซึ่งเป็นสถานที่ตั้งของปราสาทตระเปียงเตียเป็นสถานที่สำคัญอีกสถานที่หนึ่งที่ชาวบ้านทั่วไปรู้จักดีเนื่องจากมีชื่อเสียงโด่งดังด้วยเรื่องสาบานเลิกเหล้า ด้วยบารมีพระครูสุเทพ จันทสาร( จุรินทร์ จันทสาโร) เจ้าอาวาสรูปแรกได้สร้างเกียรติประวัติให้แก่วัด เริ่มจากใช้วิชาอาคม และสมุนไพรรักษาคนป่วย คนบ้าบอ คนถูกคุณไสย มาตั้งแต่ตั้งสำนักสงฆ์ พ.ศ.2512

ต่อมา ขยายมาถึงการปลุกเสกน้ำสาบานเลิกเหล้า และสิ่งมึนเมา ตามศีลข้อห้าบัญญัติเป็นภาษาบาลีว่า “สุราเมรย มชฺชปมา ทฏฐานาเวรมณี สิกฺขาปทํ สมาทยามิ”

อย่างไรก็ตาม แม้หลวงพ่อจรินทร์ จะมรณภาพในเดือนกรกฎาคม 2541 พิธีสาบานแช่งเลิกเหล้าก็ยังทำสืบเนื่องมาจนทุกวันนี้ เท่าที่เริ่มทำบันทึกสมุดทะเบียนลงชื่อผู้สมัครใจสาบานอดเหล้าเมื่อราว 10 ปีมานี้ ร่วมๆ 2 แสนกว่าคนแล้ว ที่มาพึ่งวัดแห่งนี้

โดยพระอาจารย์ในวัดจะมีวิธีการบำบัดรักษา คือ ให้ผู้ที่มาสาบานเลิกเหล้านั้นดื่มน้ำยาหมักพืชสมุนไพรเป็นวิธีการบำบัดทางกาย แล้วให้ธรรมะในการดูแลข่มจิตใจตนเอง

พระท่านเล่าว่า เคยมีนายตำรวจ นายทหาร ยศพันตรี พันเอก นายอำเภอ ฝรั่งฮอลแลนด์ เม็กซิโก อเมริกัน ก็มาสาบานเลิกเหล้าที่นี่ ผู้หญิงจะเป็นส่วนน้อย และมีทุกวัยทั้งวัยฉกรรจ์ยันวัยชรา ระยะหลังนี้ แนวโน้มนักดื่มวัยรุ่นอายุน้อย ๆ ลงเรื่อย ๆ

นอกจากนี้ภายในวัดยังมีอาคารสำหรับผู้ต้องการเลิกเหล้า ซึ่งวัดนี้มีชื่อเสียงในการบำบัดรักษาผู้ต้องการเลิกดื่มเหล้า ซึ่งในแต่ละปีจะมีผู้ไปรักษามากกว่าหนึ่งหมื่นคน

ลักษณะเด่นทางวัฒนธรรม

ปราสาทตระเปียงเตีย ตัวปราสาทอิฐดินอายุร่วม 400 ปี อยู่ในช่วงปลายสมัยกรุงศรีอยุธยา ทรงสี่เหลี่ยม เคยมียอดเป็นรูปบัวตูม สภาพทรุดโทรม ภายในปราสาท มีพระพุทธรูปหินและพระพุทธรูปไม้ พระพุทธรูปหินพบพร้อมปราสาทคาดว่าจะมีอายุประมาณ 200 - 300 ปี มีน้ำหนักประมาณ 15 กิโลกรัม สูง 43 เซนติเมตร เป็นพระพุทธรูปศิลปะแบบลาว

สำหรับพระพุทธรูปไม้ มีน้ำหนักประมาณ 5 กิโลกรัม สูง 4 ฟุต หน้าตักกว้าง 30 เซนติเมตร พบพร้อมกับปราสาทเช่นเดียวกับพระพุทธรูป ซึ่งพระพุทธรูปทั้ง 2 องค์นี้อยู่ในความดูและของพระภิกษุที่อยู่ในกุฏิชิดกับปราสาท

และห่างจากตัวปราสาทไปทางทิศใต้ ประมาณ 250 เมตร พบร่องรอยของปราสาทร้าง มีกองอิฐผุพัง วัชพืชและต้นไม้ปกคลุม สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยเดียวกับปราสาทตะเปียงเตีย

ประวัติความเป็นมา

ปราสาทตระเปียงเตีย หรือ ตะเปียงเตีย ตั้งอยู่ที่ วัดปราสาทเทพนิมิต บ้านหนองเกาะ ตำบลตะเปียงเตีย อำเภอลำดวน จังหวัดสุรินทร์ มีลักษณะเป็นปรางค์ก่อด้วยอิฐ หันหน้าไปทางทิศตะวันออก มีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสซ้อนกัน4ชั้น ส่วนยอดทำเป็นรูปดอกบัวตูม เมื่อพิจารณาจากลักษณะสถาปัตยกรรม พบว่าเป็นแบบลาวร่วมสมัยกับอยุธยาตอนปลาย หรือรัตนโกสินทร์ตอนต้น

ชื่อปราสาทสันิษฐานว่ามาจากชื่อหนองน้ำขนาดใหญ่พอสมควร ซึ่งอยู่ห่างวัดไปราว 1 กิโลเมตรเศษ ชาวบ้านเรียกชื่อ ตระเปียงเตีย แปลตรงตัวว่า หนองเป็ด เพราะในอดีตช่วงฤดูหนาวจะมีเป็ดป่าบินมาลงเล่นน้ำทุกปี