บ้านโตกใต้ ตั้งอยู่หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านโตก อำเภอเมืองเพชรบูรณ์ จังหวัดเพชรบูรณ์

ประวัติความเป็นมา

คำว่า โตก มาจากภาชนะที่ใส่สิ่งของหรือใส่อาหาร ซึ่งมีเรื่องเล่าว่า ณ ถ้ำแห่งหนึ่งชื่อว่า ถ้ำหินตึง หรือปัจจุบันเรียกว่า ถ้ำอาจารย์ขอด ภายในถ้ำแห่งนี้เมื่อมีเทศกาลงานบวชพระ งานแต่งงาน และงานทำบุญต่าง ๆ ชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านจะพากันไปยืมสิ่งของเครื่องใช้ เช่น ถ้วยจาน ชาม และโตกมาใช้งานอยู่เสมอ แล้วนำกลับไปส่งคืนที่เดิมทุกครั้ง ต่อมาชาวบ้านนำส่งของเครื่องใช้ไป ส่งคืนไม่ครบขาดหายไป และบางรายไม่ซื่อสัตย์ไม่ยอมนำสิ่งของเครื่องใช้ไปคืน จึงทำให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สิงสถิตอยู่ในถ้ำแสดงอิทธิฤทธิ์บันดาลให้ปากถ้ำปิด และเปิดไม่ได้อีกต่อไป ชาวบ้านจึงตั้งชื่อหมู่บ้านนี้ว่า บ้านโตก ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ส่วนคำว่า ใต้ สันนิษฐานว่า มาจากการตั้งตาม ทิศทางของหมู่บ้าน โดยเริ่มจากบ้านโตกเหนือ (หมู่ที่ ๑) บ้านโตกกลาง (หมู่ที่ ๒) และบ้านโตกใต้ (หมู่ที่ ๔) บ้านโตกใต้ตั้งขึ้นมาตั้งแต่เมื่อใด ไม่มีหลักฐานปรากฏ พื้นเพดั้งเดิมของชาวบ้านมาจากหลายที่ เช่น จากจังหวัดเลย จังหวัดชัยภูมิ ส่วนใหญ่เป็นคนพื้นเพดั้งเดิม

ศาสนาวัฒนธรรมและประเพณี

ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ ปฏิบัติตนตามหลักธรรมคำสอนของศาสนา เช่น วันเข้าพรรษา ออกพรรษา วิสาขบูชา อาสาฬหบูชา มาฆบูชา ฯลฯ การแต่งกายแบบประเพณีไทยและตามสมัยนิยม ภาษาใช้ภาษาไทยภาคกลาง ประเพณี ที่ปฏิบัติสืบทอดต่อกันมา คือ งานแต่งงาน การบวชนาค งานทำบุญขึ้นบ้านใหม่ งานประเพณีลอยกระทง และงานสงกรานต์

ภูมิปัญญาท้องถิ่น

การจักสาน จากไม้ไผ่วัสดุในท้องถิ่น เช่น การสานกระจาด กระทอ ตะกร้า และไซดักปลา และงานถัก ได้แก่ งานถักแห และสวิงจับปลา