นายยก ชูบัว เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง(โนรา) ประจำปีพุทธศักราช ๒๕๓๐

นายยก ชูบัว หรือ โนรายก เป็นโนราที่มีชื่อเสียงคนหนึ่ง เป็นบุตรนายเลิศ นางเอี่ยม ชูบัว เกิดเมื่อ พ.ศ. 2465 ที่บ้านทะเลน้อย อำเภอควนขนุน จังหวัดพัทลุง จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 จากโรงเรียนวัดทะเลน้อย อุปสมบท 1 พรรษา มีฉายาว่า ธมฺมทินฺโน สอบได้นักธรรมตรี จากสนามสอบวัดสุวรรณวิชัย อำเภอควนขนุน เมื่อลาสิกขาได้รับคัดเลือกให้รับราชการตำรวจอยู่ 2 ปี ณ สถานีตำรวจภูธร อำเภอเมืองพัทลุง และระยะดังกล่าวได้แต่งงานกับนางสาวกล่ำ พงค์ชนะ ไม่มีบุตร เมื่ออกจากราชการได้ย้ายครอบครัวมาอยู่ที่อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา

โนรายก หัดรำโนรามาตั้งแต่อายุ 8 ขวบ โดยกัดกับโนราเลื่อน พงค์ชนะ บ้านทะเลน้อย และอยู่ประจำคณะโนราเลื่อนมาจนอายุ 16 ปี จึงแยกมาตั้งคณะเอง ในระยะที่แยกโรงใหม่ๆ เมื่อถึงหน้าแล้งโนรายกจะนำคณะไปแสดงอยู่ประจำในเขตจังหวัดภูเก็ตและพังงา ครั้งถึงหน้าฝนก็นำคณะกลับพัทลุง ช่วงที่ว่างจากการแสดงในระยะดังกล่าว โนรายกได้ไปฝึกรำทำบทกับโนราวัน (จังหวัดนครศรีธรรมราช) ซึ่งเป็นโนราที่มีชื่อเสียงมากในการรำทำบทในสมัยนั้น ฝึกอยู่ประมาณ 6 เดือนก็ชำนาญ กลับมาทำพิธีผูกผ้าแล้วเข้าอุปสมบทและรับราชการตำรวจตามลำดับดังกล่าวแล้ว ออกจากตำรวจก็มารำโนราหาเลี้ยงชีพเพียงอย่างเดียว

ผลงาน

ด้วยโนรายกมีความสามารถทั้งการรำ ร้องกลอนและตลกจึงมีผู้เรียกหาไปแสดงมิได้ขาด ได้ประชันกับโนราดีๆ ในภาคใต้เกือบทุกคณะ ได้แสดงทั่วทั้ง 14 จังหวัดภาคใต้ และบางจังหวัดในภาคกลาง การแสดงครั้งสำคัญที่นับเป็นเกียรติประวัติ ได้แก่ รำให้ทูตวัฒนธรรมของ 25 ประเทศชมที่กรุงเทพฯ รำออกรายการโทรทัศน์ ซึ่ง ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช จัดขึ้นเป็นพิเศษ รำถวายพระบรมราชชนนีในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช ที่เกาะอาดัง จังหวัดสตูล ครั้งนี้ได้รับพระราชทานเหรียญที่ระลึกด้วย ได้รับเชิญจากกรมศิลปากรให้ไปรำที่โรงละครแห่งชาติพร้อมกับขุนอุปถัมภ์นรากร เมื่อ พ.ศ. 2518 ในครั้งนี้ได้รับเกียรติบัตรจากกรมศิลปากร และพระบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเฉลิมพลทิฆัมพรได้ประทานเทริดให้ 1 ยอด และในปี พ.ศ. 2526 สถานบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้เชิญพร้อมด้วยโนราอีก 7 คณะไปรำในรายการ "มหกรรมโนรา" ที่โรงละครแห่งชาติและที่ศูนย์สังคีต ธนาคารกรุงเทพ เป็นต้น

โนรายก ยังได้รับเกียรติให้เป็นครูสอนโนราแก่นักเรียนนักศึกษาและผู้สนใจในสถาบันการศึกษาหลายแห่ง ได้แก่ สถาบันราชภัฎนครศรีธรรมราช มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ โรงเรียนธัญเจริญ และโรงเรียนเกษตรชลธี อำเภอระโนด สำหรับที่มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์นั้น สามารถตั้งคณะโนราของมหาวิทยาลัยขึ้นได้สำเร็จ และได้เผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักันอย่างกว้างขวาง เคยได้รับเชิญไปสอนที่วิทยาลัยนาฏศิลปนครศรีธรรมราช ที่สถาบันราบภัฎสงขลา และสถานศึกษาอื่นๆ อีกหลายแห่ง

นอกจากรำโนราและเป็นครูสอนโนราแล้ว โนรายกยังเคยรับราชการเป็นประโยชน์แก่ท้องถิ่นหลายหน้าที่ด้วยกันนอกจากเคยเป็นตำรวจดังกล่าวแล้ว ยังเคยเป็นผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยกำนัน นายทะเบียนประจำตำบล และเป็นผู้สื่อข่าวประจำตำบล

จากการที่โนรายกได้ใช้ชีวิตการเป็นศิลปินมาร่วม 50 ปี (จนถึง พ.ศ. 2529) ตลอดระยะเวลาดังกล่าว ได้พยายามรักษาแบบแผนของโนราแบบดั้งเดิมเอาไว้อย่างมั่นคง พยายามแทรกความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องโนราให้แก่ผู้ชม ได้สอนลูกศิษย์ลูกหาเอาไว้มากมาย และได้ช่วยเหลือสังคมดังกล่าวมาแล้ว สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติจึงได้มีมติยกย่องให้เป็นศิลปินพื้นเมืองดีเด่นประจำปี พ.ศ. 2528 และต่อมา เมื่อปี พ.ศ. 2530 ได้รับการยกย่องเป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (โนรา) ซึ่งนับเป็นเกียรติประวัติอันสูงส่งแก่ชีวิตและวงศ์ตระกูล

เกียรติคุณที่ได้รับ

พ.ศ. 2489 ได้รับผ้าม่านโนราสีสวยสด จาก พ.ต.อ. ขุนพันธรักษ์ ราชเดช

พ.ศ. 2493 ได้รับขันเงิน จากพระบรมวงศ์เธอพระองค์เจ้าอนุสรณ์มงคลการ ในการฉลองพระไตรปิฏก วันหาดใหญ่ใน จังหวัดสงขลา

พ.ศ. 2503 รำต้อนรับทูตวัฒนธรรม ๒๕ ประเทศ ที่กรุงเทพฯ

พ.ศ. 2518 รำถวายสมเด็จพระบรมราชชนนี ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ที่เกาะอาดัง ตำบลเกาะสาหร่าย อำเภอเมืองสตูล จังหวัดสตูล ซึ่งการรำถวายในครั้งนี้ โนรายก ชูบัว ได้รับพระราชทานเข็มที่ระลึกจากสมเด็จพระบรมราชชนนี

พ.ศ. 2518 รำเผยแพร่ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์ช่อง ๕ โดยมีหม่อนราชวงศ์ศึกฤทธิ์ ปราโมช เป็นผู้ดำเนินรายการ ซึ่งจัดขึ้นเป็นพิเศษโดย โนรายกชูบัวได้รับเชิญจากการกรมศิลปากรให้ไปรำโนรา ณ โรงละครแห่งชาติ พร้อมกับขุนอุปถัมภ์นรากร (โนราพุ่ม เทวา) ในการรำครั้งนั้นพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าเฉลิมพลฑิฆัมพร ได้รับประทานเทริดให้ 1 ยอด

พ.ศ. 2518 ได้รับเกียรติบัตรจากการกรมศิลปากร ในฐานะที่เป็นผู้ให้ความร่วมมือสนับสนุนให้การปฏิบัติหน้าที่ราชการในด้านศิลปวัฒนธรรมเป็นอย่างดียิ่ง ยังผลให้ศิลปากร สำเร็จตามมุ่งหมายในการทำนุบำรุงด้านศิลปวัฒนธรรม

พ.ศ. 2519 ได้รับโล่เกียรติยศจากมหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ในฐานที่เป็นผู้อุทิศตนบำเพ็ญประโยชน์อย่างยิ่งต่อมามหาวิทยาลัยมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2519จนถึง พ.ศ. 2530 โดยการวางริเริ่มวางพื้นฐานและฝึกสอนโนราให้แก่ข้าราชการ และนักศึกษาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา

พ.ศ. 2520 รำเผยแพร่ทางสถานีวิทยุโทรทัศน์ช่อง ๑๑ หาดใหญ่

พ.ศ. 2522 รำในงานประชุมต้อนรับอธิการบดีมหาวิทยาลัยทั่วโลกซึ่งจัดขึ้น ณ โรงแรมเอเชียพัทยา จังหวัดชลบุรี

พ.ศ. 2523 รำแพร่ ณ ศูนย์สังคีตศิลป์ ธนาคารกรุงเทพ จำกัด (ผ่านฟ้า ๒) จำนวน ๒ ครั้ง

พ.ศ. 2526 ได้รับเชิญจากสถาบันทักษิณคดีศึกษา มหาวิทยาลัยวิทยาลัยศรีนครินทรวิโวฒ พร้อมด้วยโนราอีก ๗ คณะไปรำในงาน “ มหกรรมโนรา” ที่โรงละครแห่งชาติ กรุงเทพ

พ.ศ. 2528 ได้รับการยกย่องจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติให้เป็น“ศิลปินพื้นบ้านดีเด่นสาขามโนราห์”

พ.ศ. 2529 ได้รับโล่ศิลปินพื้นบ้านดีเด่น สาขามโนราห์ ที่คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ(สวช) เป็นผู้ประกาศ โดยได้รับพระราชทานจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี

พ.ศ. 2530 ได้รับการยกย่องจากสำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติให้เป็น “ศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง” (โนรา) ซึ่งถือว่าเป็นเกียรติประวัติที่สำคัญยิ่งในชีวิตของท่าน

พ.ศ. 2531 รำถวายสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ณ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย กรุงเทพฯ

พ.ศ. 2539 รำในงานกาญจนาภิเษก ณ ท้องสนามหลวง และที่ถนนราชดำเนิน กรุงเทพ

โนรายก ชูบัว ถึงแก่กรรม เมื่อวันที่ 9 สิงหาคม พ.ศ. 2549 หลังล้มป่วยด้วยโรคชรามาระยะหนึ่ง โดยได้รับพระราชทานเพลิงศพวันที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2549 ที่วัดบำรงุราษฏร์ ตำบลระโนด อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา