ตุ๊กตาดินเผา ทำเป็นรูปผู้ชายนั่งอุ้มไก่ แสดงถึงวัฒนธรรมการละเล่นของคนไทยในสมัยอยุธยา ศิลปะอยุธยา

เครื่องปั้นดินเผาสมัยอยุธยา

ตลอดระยะเวลาของการดำรงอยู่แห่งอาณาจักรพระนครศรีอยุธยา ๔๑๗ ปีนั้น ความมั่งคั่ง

ของอาณาจักรแห่งนี้เป็นผลมาจากการค้าขายทั้งในอาณาจักรและนอกอาณาจักร เมืองอยุธยานั้น

เป็นแหล่งผลิตสินค้าที่สำคัญ พร้อมกับเป็นแหล่งพักสินค้าที่มาจากต่างประเทศ

เครื่องปั้นดินเผานั้นก็เป็นสินค้าที่อยุธยาผลิตมากแห่งหนึ่ง เพราะพื้นที่บริเวณ

รอบเกาะเมืองนั้นเป็นที่ลุ่ม มีดินเหนียวที่มีคุณภาพ แต่อย่างไรก็ตาม เครื่องปั้นดินเผาส่วนใหญ่แล้ว

เป็นการผลิตเพื่อใช้ในเกาะเมืองจึงมีลักษณะที่ไม่งดงามมากนัก เน้นประโยชน์ใช้สอย หลักฐาน

ทางโบราณคดีที่พบเช่นท่อประปาดินเผา เตาไฟ โอ่ง อ่าง กระถาง หม้อ ไห ล้วนแต่เป็นสิ่งของ

เครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน

นอกจากนี้ยังมีเครื่องปั้นดินเผาที่เป็นของเล่นต่าง ๆ เช่น ตุ๊กตา กรงจิ้งหรีด รูปสัตว์ต่าง ๆ

และรูปฝรั่งสวมหมวกจูงสุนัข ซึ่งสะท้อนภาพของความมั่งคั่งทางวัฒนธรรมของอยุธยาได้เป็นอย่างดี

อาชีพการทำเครื่องปั้นดินเผาจึงเป็นอาชีพของบรรพชนไทยมาแต่โบราณกาล

คำให้การขุนหลวงวัดประดู่ทรงธรรม ซึ่งเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์สมัยอยุธยา

ตอนปลายระบุถึงย่านการค้าต่าง ๆ ในเกาะเมืองอยุธยาและในบริเวณใกล้เคียง ความตอนหนึ่งว่า

“บ้านม่อปั้นม่อแกงใหญ่เลก แลกะทะ เตาขนมครก ขนมเบื้อง เตาไฟ ตะเกียงใต้

ตะคันเชิงไฟพานภู่มสีผึ้งถวายพระเข้าวษา บาตร์ดิน กะโถนดิน ๑ บ้านกระเบื้อง ทำกระเบื้อง

ผู้มียแลกระเบื้องเกลดเต่า กระเบื้องขอกระเบื้องลูกฟูกฃาย ๑ บ้านศาลาปูน ตั้งเตาทำปูนแดงฃาย

๑ บ้านฃาหลวง พวกจีนตั้งโรงต้มสุราฃาย ๑ บ้านห้าตำบลนี้อยู่ในแขวงเกาะทุ่งขวัญ.... บ้านคนที่ปั้นกระโถนดิน กระถางดินปลูกต้นไม้ แลตะคันเชิงไฟเตาไฟและปั้นรูปช้างรูปม้าตุกตาต่าง ๆ ฃาย ๑ “

หลักฐานเครื่องปั้นดินเผาสมัยอยุธยาที่พบยังมีเตาเชิงกรานขนาดใหญ่ พร้อมหวดที่ทำจาก

ดินเผาเจาะรูสำหรับตั้งบนเตาเชิงกราน หม้อตาลขนาดต่าง ๆ หม้อทะนน ซึ่งเป็นอุปกรณ์ใช้สอยใน

ครัวเรือนของคนไทยมาแต่โบราณ