พิธีเบิกพระอุปคุตในงาน “บุญหลวง” หรือ “บุญเผวส” มีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เกิดความสวัสดีมีชัย ป้องกันอันตรายต่างๆ และให้การจัดงานสำเร็จราบรื่นมีตำนานเล่าขานว่าพระอุปคุตเป็นผู้ที่มีฤทธานุภาพมาก เนรมิตกายอยู่ในมหาสมุทร ครั้งสมัยพระเจ้าอโศกมหาราชได้นิมนต์มาร่วมในพิธีสมโภชน์การบรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่ทรงรวบรวมมาจากที่ต่างๆ ในสถูปที่ทรงสร้างขึ้นใหม่ เพื่อป้องกันภยันตรายต่างๆ ไม่ให้มารมาก่อกวน และสวัสดีมีชัย
พิธีเบิกพระอุปคุตหรือพิธีนิมนต์พระอุปคุตนี้จะเริ่มประมาณ 03:30 โดยขบวนพ่อแสนและผู้เข้าร่วมพิธีจะเดินทางจากวัดโพนชัยไปยังปากแม่น้ำหมันที่บรรจบกับลำน้ำศอก ซึ่งเชื่อกันว่าแม่น้ำหมันเป็นแม่น้ำศักดิ์สิทธ์ มีกระแสน้ำไหลขึ้นทางทิศเหนือ เมื่อมาพร้อมกันที่บริเวณฝั่งแม่น้ำแล้ว “แสนแก้วอุ่นเมือง” จะกล่าวอาราธนาพระอุปคุตและกล่าวคาถาพระอุปคุต 3 จบ และตีฆ้องชัยตามธรรมเนียมปฏิบัติ จากนั้น “แสนเมืองจันทร์” จะเป็นผู้ลงไปในแม่น้ำเพื่อเชิญพระอุปคุตขึ้นจากน้ำ โดยใช้ก้อนหินในแม่น้ำนั้นเป็นสิ่งสมมุติถึงพระอุปคุต “แสนเมืองจันทร์” จะหยิบก้อนหินจากลำน้ำหมัน และร้องถามประชาชนที่อยู่บนฝั่งว่าใช่พระอุปคุตหรือไม่ จนถึงก้อนที่ 3 จึงจะได้คำตอบจากผู้คนบนฝั่งว่า “ใช่แล้ว นั่นแหละพระอุปคุต” “แสนเมืองจันทร์”จึงจะนำก้อนหินก้อนที่ 3 ซึ่งเป็นตัวแทนของพระอุปคุตนี้ ขึ้นมาวางบนพานหน้า “แสนแก้วอุ่นเมือง” จากนั้นก็แห่พระอุปคุตไปยังวัดโพนชัยด้วยความยินดี เวียนทักษิณาวัฏทำพิธีเชิญพระอุปคุตไปยังทิศตะวันออก ทิศเหนือ ทิศตะวันตกเฉียงเหนือ และทิศใต้ก่อนนิมนต์ไปประดิษฐานที่หอพระอุปคุตทางด้านตะวันออกของโรงธรรม