ฝาง ภาษาถิ่นเรียก ยาเลือด

ชื่อวิทยาศาสตร์:Caesalpinia sappanL.

ชื่อสามัญ:Sappan Tree

วงศ์:LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE

ชื่ออื่น: ง้าย (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี); ฝาง (ทั่วไป); ฝางส้ม (กาญจนบุรี)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์: ไม้พุ่มแตกกิ่งที่โคน สูง 5-8 เมตร สำต้นมีหนามโค้งสั้นๆ และแข็งทั่วทุกส่วน ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกสองชั้น เรียงสลับกัน ใบย่อยรูปไข่หรือรูปขอบขนานกว้าง 0.6-0.8 ซม. ยาว 1.5-1.8 ซม. โคนใบเฉียง ดอก ช่อ ออกที่ซอกใบตอนปลายกิ่งและที่ปลายกิ่ง กลีบรองดอกมี 5 กลีบ ขอบกลีบเกยซ้อนกัน กลีบล่างสุดโค้งงอและใหญ่กว่ากลีบอื่น กลีบดอกสีเหลือง มี 5 กลีบ เกสรตัวผู้มี 10 อัน แยกเป็นอิสระ ผล เป็นฝักแบนแข็งเป็นจงอยแหลม เปลือกเป็นสันมน ปลายแหลม มีเมล็ดเป็นรูปรี 2-4 เมล็ด
ส่วนที่ใช้ :แก่นของไม้มีสีแดง
- มี วัตถุไม่มีสี ชื่อ Haematoxylin อยู่ 10% วัตถุนี้เมื่อถูกอากาศ อาจจะกลายเป็นสีแดง
- มี แทนนิน เรซิน และน้ำมันระเหยเล็กน้อย

สรรพคุณทางยา

แก่นฝาง
- รสขื่นขมหวาน ฝาด รับประทานเป็นยาบำรุงโลหิตสตรี ขับประจำเดือน แก้ปอดพิการ ขับหนอง ทำโลหิตให้เย็น รับประทานแก้ท้องร่วง แก้ธาตุพิการ แก้ร้อน แก้โลหิตออกทางทวารหนักและเบา
- รักษาน้ำกัดเท้า แก้คุดทะราด แก้เสมหะ แก้โลหิต แก้เลือดกำเดา

น้ำมันระเหย- เป็นยาสมานอย่างอ่อน แก้ท้องเดิน

โดยที่ตลาดนัดบึงกาฬ (ทุกวันอังคารและวันศุกร์ พ่อค้า-แม่ค้าจะเริ่มตั้งสินค้าตั้งแต่เจ็ดโมงเช้าขายกันจนถึงเที่ยงตลาดจะ เริ่มวาย) มีขายในราคามัดละ ๕ บาท เป็นแก่นแห้ง ไม่ขึ้นรา สามารถเก็บไว้ได้นานและมีขายตลอดทั้งปี