ความหมาย
การไถ่ชีวิตโค-กระบือ ก็คือการที่เราไปเอาเงินไปซื้อชีวิตโค-กระบือที่กำลังจะถูกส่งไปฆ่ายังโรงฆ่าสัตว์เพื่อช่วยชีวิต และจะมอบให้ผู้ที่จะเลี้ยงดูอย่างดี จนแก่ตายไปเองถือว่าเป็นการให้อภัยทานให้ชีวิตทาน

ตำนานที่เกี่ยวข้อง
สมัยพุทธกาลมีสามเณรรูปหนึ่งเป็นลูกศิษย์พระสารีบุตรได้ถูกพระสารีบุตรทักว่าจะมีอายุอยู่ได้แค่ 7 วันด้วยญาณหยั่งรู้ของท่านให้รีบเดินทางกลับบ้านไปลาพ่อแม่ญาติพี่น้องให้เรียบร้อยระหว่างทางปรากฏว่าสามเณรรูปนี้ไปเจอชาวประมงจับปลาขึ้นมาได้และกำลังหิ้วปลาเหล่านั้นกลับบ้านสามเณรเห็นดังนั้นก็เลยเข้าไปพูดคุยกับชาวประมงนั้นและก็เทศนาธรรมให้ฟังจนชาวนาเกิดความซาบซึ้งในธรรมยอมที่จะปล่อยปลาเหล่านั้นลงน้ำไปพร้อมกับสมาทานรักษาศีล5 ตลอดชีวิต เมื่อครบกำหนด 7 วัน ปรากฏว่าสามเณรรูปนั้นไม่ตายจึงได้เดินทางกลับไปหาพระสารีบุตร เมื่อพระสารีบุตรเห็นสามเณรรูปนั้นก็รู้สึกแปลกใจก็เลยไต่ถามเรื่องราวทั้งหมด เมื่อทราบเรื่องราวทั้งหมดแล้วพระสารีบุตรก็เลยบอกสามเณรว่าที่เธอรอดพ้นจากความตายมาได้นี้ก็ด้วยอานิสงส์ที่ได้ช่วยปลาและชาวนาคนนั้นเอาไว้ไม่ให้ปลาเหล่านั้นต้องตายรวมถึงทำให้คนเลิกละปาณาติบาตได้ซึ่งเป็นการช่วยเหลือชีวิตสัตว์อีกเป็นจำนวนมากผลบุญนี้จึงทำให้เดิมทีชะตาเธอถึงฆาตแต่ก็ผ่านพ้นตรงนั้นมาได้ด้วยกรรมดีมาตัดรอน

ความเชื่อ
การไถ่ชีวิตโคกระบือจะได้อานิสงส์ใหญ่ เพราะโคกระบือถือเป็นชาติใกล้มนุษย์(หมายถึงเชื่อว่าชาติต่อไปของโคกระบือมีสิทธิ์มากที่จะได้มาเกิดเป็นมนุษย์) การที่โคกระบือถูกจับเข้าโรงฆ่าสัตว์จะทำให้จิตเศร้าหมองในขณะตายจึงทำให้ชาติต่อไปซึ่งเดิมมีสิทธิ์ได้มาเกิดเป็นมนุษย์จะต้องเสียโอกาสเพราะจิตเศร้าหมองที่หวังได้คืออบาย การไถ่ชีวิตโคกระบือจึงหมายถึงช่วยให้สัตว์ในอบายภูมิสามารถมีโอกาสกลับมาเกิดเป็นมนุษย์โดยช่วยให้จิตมันไม่เศร้าหมองทรมานก่อนมันจะตาย การช่วยชีวิตเชื่อว่าเป็นอานิสงส์ต่อชีวิตของคน ทำให้จิตใจเบิกบานมีความสุข เกิดความปิติความสบายใจ

สถานที่จัดงาน
ศูนย์ปฏิบัติธรรมปัญญานวมงคล บ้านห้วยโจด หมู่ที่ 3 ตำบลห้วยโจด อำเภอกระนวน จังหวัดขอนแก่น