วัดวรเชษฐาราม (นอกเมือง)ตั้งอยู่กลางทุ่งประเชดนอกเกาะเมืองพระนครศรีอยุธยาทางด้านทิศตะวันตกริมถนนสายอยุธยา-สุพรรณบุรี (ทางหลวงหมายเลข 3263) ในเขตตำบลบ้านป้อม อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

วัดวรเชษฐารามนี้ไม่ทราบประวัติการสร้างของวัดแน่ชัด เนื่องจากยังคงเป็นข้อถกเถียงกันในวงวิชาการว่า เป็นวัดที่สมเด็จพระเอกาทศรถสร้างขึ้นบรรจุพระบรมอัฐิของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ สถานที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพหรือไม่ เพราะมีวัดที่ใช้ชื่อ“วรเชษฐ์”เหมือนกัน 2 แห่ง อีกแห่งหนึ่งอยู่ในตัวเมืองใกล้พระราชวังหลวงในเขตตำบลประตูชัย

ในคำให้การของชาวกรุงเก่าระบุว่า วัดวรเชษฐ์ฯ นี้ เคยเป็นที่ตั้งค่ายรอบกรุงค่ายหนึ่งของพม่าทางด้านทิศตะวันตกของตัวเมือง เรียกว่า “ค่ายวัดวรเชษฐ์ ค่ายบ้านป้อม”ซึ่งสอดคล้องกับร่องรอยของป้อมริมกำแพงวัด แสดงให้เห็นว่าวัดวรเชษฐ์ฯ มีการสร้างมาแล้วอย่างน้อยในสมัยอยุธยา

ภายในวัดประกอบด้วยสถาปัตยกรรมที่มีรูปแบบการสร้างอยู่ราวสมัยอยุธยาตอนกลาง และได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์ในสมัยอยุธยาตอนปลายอีกครั้งหนึ่ง โดยมีการสร้างปรางค์เป็นประธานของวัดทางด้านทิศตะวันตกหลังปรางค์ประธานเป็นที่ตั้งของพระอุโบสถ ส่วนพระวิหารตั้งอยู่เยื้องออกไปทางด้านทิศใต้ของเจดีย์ประธาน ทางด้านทิศเหนือขององค์ปรางค์ประธานมีเจดีย์รายทรงปราสาท ซึ่งมีลวดลายปูนปั้นประดับองค์ปรางค์ที่งดงามและอยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ อันแสดงให้เห็นถึงความเกี่ยวเนื่องกับลายพันธุ์พฤกษาในศิลปะล้านนาซึ่งแพร่หลายมากในศิลปะสมัยอยุธยาตอนกลาง

โดย...วัฒนธรรมอำเภอพระนครศรีอยุธยา

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพระนครศรีอยุธยา