ลูกแป้ง คือ เชื้อแป้งที่นำมาใช้หมักข้าวเหนียวเพื่อทำเป็นแป้งข้าวหมาก

วิธีการทำ

ลูกแป้งทำได้โดยการเอาสารข้าวเจ้าล้างให้สะอาดแช่น้ำไว้จนเป็นข้าวสารพองได้ที่ แล้วนำมาล้างน้ำให้สะอาดอีกครึ่งหนึ่งสงขึ้นใส่ภาชนะจักสานให้สะเด็ดน้ำ แล้วนำไปคลุกเคล้ากับส่วนผสมอื่น ๆ ได้แก่ พริกไทย ชะเอม และกระเทียม จากนั้นก็นำไปตำด้วยครกตำข้าวจนละเอียด แล้วใช้ตะแกรงร่อนเอาเฉพาะส่วนที่ละเอียดมาผสมกับน้ำอ้อยช้างซึ่งมีรสหวาน กรรมวิธีการทำน้ำอ้อยช้างใช้วิธีกะเทาะเอาเปลือกของลำต้นอ้อยช้างให้ติดเส้นใยของลำต้นมาด้วย แล้วกะเทาะเอาเปลือกปอกออกให้เหลือเฉพาะเส้นใยของลำต้น นำเส้นใยมาฉีกให้เป็นฝอยแช่น้ำไว้ประมาณ ๓ ชั่วโมง จากนั้นก็นำมาโขลกด้วยครกตำข้าวให้นุ่มและยุ่ยแล้วนำมาขยำกับน้ำ กรองเอาเฉพาะน้ำกะปริมาณให้พอเหมาะที่จะสามารถคลุกเคล้ากับแป้งและส่วนผสมอื่น ๆ โดยที่ไม่แฉะหรือแห้งหมาดจนเกินไป จากนั้นก็คลุกเคล้ากันให้ได้ที่แล้วนำมาคลึงเป็นเม็ดกลมกดให้แบนเล็กน้อย จัดเรียงให้เป็นแถว มีระเบียบในกระด้งซึ่งรองใบตองไว้เรียบร้อย แล้วเมื่อทำเม็ดลูกแป้งเสร็จก็ใช้เชื้อลูกแป้งเก่ามาบดหรือตำให้ละเอียดโรยหน้าให้ทั่ว ขณะโรยเชื้อลูกแป้งผู้โรยบางรายจะว่าคาถาไปด้วยตลอดเวลา ว่า "อองแป้ง อองเถ้า อองดิน อองทราย ใครเป็นใครตาย กูรู้หมดแล้ว" จากนั้นก็ใช้ฟากไม้ไผ่วางทอดบนกระด้งมอนเพื่อทำเป็นโครงแล้วปิดใบตองอีกชั้นหนึ่งให้มิดชิด หมักลูกแป้งไว้เป็นเวลา ๓ วันจึงนำเอาออกตากแดดจนแห้งสนิท ก็จะได้ถูกแป้งที่มีกลิ่นหอมรสหวาน และเก็บไว้ได้นานโดยไม่เสีย

ความเชื่อ

ในการทำลูกแป้งนั้นมีความเชื่อว่า ถ้ามีคนตายในละแวกใกล้เคียงหรือพูดเรื่องความตายในขณะทำลูกแป้งนั้น ลูกแป้งจะไม่ขึ้นหรือลูกแป้งจะเสีย ดังนั้นผู้ทำจึงต้องหาช่วงเวลาที่เหมาะสม และให้พูดเฉพาะเรื่องที่เป็นมงคลเท่านั้น