ประวัติความเป็นมา

เกิดจากการที่ชาวบ้านของชุมชนคุณธรรมฯวัดเขาทรายรวมกลุ่มกันจัดตั้งเป็นวิสาหกิจชุมชนวัดเขาทราย โดยการนำหญ้าแฝก ซึ่งมีการปลูกหญ้าแฝกเป็นจำนวนมาก เพื่อรักษาหน้าดินกันดินพังทลาย ชาวบ้านจึงคิดทำผลิตภัณฑ์จากหญ้าแฝก โดยใช้เส้นแฝก นำมาสานสร้างเป็นงานหัตถกรรมได้หลายอย่าง ทั้งกระเป๋า หมวก แจกัน และของใช้ต่างๆ เป็นต้น เป็นการนำทุนทางวัฒนธรรมที่มีอยู่ในท้องถิ่น มาพัฒนาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีความหลากหลาย ทำให้เกิดการสร้างงาน สร้างอาชีพ และสร้างรายได้ให้กับสมาชิกในชุมชน นอกจากนี้ยังมีการนำผลิภัณฑ์ชุมชนของกลุ่มอาชีพต่างๆมาวางจำหน่าย ณ ร้านวิสาหกิจชุมชนคุณธรรมวัดเขาทราย เพื่อให้นักท่องเที่ยวเลือกซื้อได้ตามอัธยาศัย เป็นการส่งเสริมช่องทางจำหน่ายสินค้าในชุมชน ให้เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายอีกช่องทางหนึ่งด้วย นอกจากนี้ แรงบันดาลใจที่สำคัญในนำหญ้าแฝกมาจัดทำหมวกในแบบต่างๆ เกิดขึ้นกับคนในครอบครัวชื่นชอบใส่หมวกมาก จึงคิดที่จะพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ โดยการออกแบบหมวกหลายๆรูปแบบให้เหมาะกับผู้สวมใส่ เพื่อให้เกิดความสวยงามตามยุคสมัยที่เปลี่ยนไป

วัตถุประสงค์

๑) เพื่อใช้เป็นของใช้ในชีวิตประจำวันที่เกิดประโยชน์เป็นอย่างมาก

๒) เพื่อสร้างเสริมรายได้ให้แก่ครอบครัวและชุมชน

๓) เป็นการต่อยอดการใช้ประโยชน์จากหญ้าแฝกให้เกิดประโยชน์สูงสุด

วัสดุ/อุปกรณ์

๑) แม่แบบหมวก (โฟม)

๒) หญ้าแฝก

๓) กาว

๔) คัตเตอร์

๕) กรรไกร

๖) เทปกาว

กระบวนการ/ขั้นตอน (ทำอย่างไร)

๑) เริ่มต้นด้วยเกี่ยวใบแฝกมาผึ่งแดดให้แห้ง ประมาณ ๓ วัน ตัดส่วนของยอดใบออก ส่วนที่นำมาใช้ในการผลิตจะมีความสูงประมาณ ๔๕– ๕๐ เซนติเมตร

๒) นำโฟมมาทำเป็นแบบและตามรูปทรงหมวกในแบบที่ต้องการ

๓) คัดสรรหญ้าแฝกโดยใช้ส่วนแกนกลางของหญ้าแฝกขนาดที่เท่า ๆ กัน

๔) เริ่มขึ้นลายถักกลางแบบ ตามแม่แบบที่เตรียมไว้ตามรูปของหมวกในแบบที่เราต้องการ ในขณะที่ขึ้นลายให้ใช้เข็มหมุดตรึงช่วยไม่ให้หญ้าแฝกขยับ (ในขณะที่สาน ควรฉีดน้ำด้วยขวดฟ๊อกกี้เพื่อให้ อ่อนนิ่ม จัดรูปทรวงได้ง่าย)

๕) นำผลิตภัณฑ์ที่ตากแดดจนแห้งแล้ว จึงนำไปเคลือบด้วยสเปรย์เคลือบเงา การทาแลคเกอร์

๖) จากนั้นตกแต่งหมวกด้วยโบว์ตามความสวยงาม

สถานที่ตั้งขององค์ความรู้ :

กลุ่มชุมชนคุณธรรมบ้านเขาทราย ๑๑๘๔ หมู่ ๑๐ ตำบลเขาทราย อำเภอทับคล้อ จังหวัดพิจิตร ๖๖๒๓๐

คุณค่าและบทบาทของวิถีชุมชนที่มีต่อองค์ความรู้เรื่องนี้

๑) คุณค่าขององค์ความรู้ทางวัฒนธรรม

การดูแลรักษาเพื่อให้คงคุณค่าทางวัฒนธรรมไว้ และหมายรวมถึงการรักษา การอนุรักษ์ สร้างสรรค์ สั่งสม ปลูกฝัง สืบทอด เรียนรู้ ปรับปรุง และเปลี่ยนแปลงให้เกิดความเจริญงอกงามทางวัฒนธรรม

๒) บทบาทของชุมชนในการสืบสาน รักษา ต่อยอด ขององค์ความรู้ทางวัฒนธรรม

ถ่ายทอดองค์ความรู้เกี่ยวกับความเป็นมา การส่งเสริมให้มีการรักษาต่อยอดการทำผลิตภัณฑ์ จากหญ้าแฝกมาพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ ให้แก่คนรุ่นหลังเกิดความภาคภูมิใจ เพื่อที่จะได้พัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ต่อไป และไม่ให้เกิดการสูญหายไปจากชุมชน

การส่งเสริม สนับสนุนจากหน่วยงานภาครัฐ หรือภาคเอกชน หรือภาคประชาสังคม (ถ้ามี)

ภาครัฐ - หน่วยงานทางวัฒนธรรม

สถานภาพปัจจุบัน

๑) สถานะการคงอยู่ขององค์ความรู้

เสี่ยงต่อการสูญหายต้องได้รับการส่งเสริมและรักษาอย่างเร่งด่วน

๒) สถานภาพปัจจุบันของการถ่ายทอดความรู้และปัจจัยคุกคาม

คนรุ่นใหม่ ไม่ค่อยให้ความสนใจ มีรายได้ไม่แน่นอน เป็นงานใช้ฝีมือใช้เวลาในการ เรียนรู้นาน

ข้อเสนอแนะ

-

ข้อมูลอ้างอิงบุคคล

ชื่อ-นามสกุล นางนิตยา เลี่ยมวิไล

ตำแหน่ง ประธานวิสาหกิจชุมชนบ้านเขาทราย

หน่วยงาน/องค์กร วิสาหกิจชุมชนบ้านเขาทราย

ที่อยู่หน่วยงาน/องค์กร กลุ่มชุมชนคุณธรรมบ้านเขาทราย ๑๑๘๔ หมู่ ๑๐ ตำบล เขาทราย อำเภอ ทับคล้อ จังหวัดพิจิตร ๖๖๒๓๐

เบอร์โทรศัพท์ ๐๘๖ - ๙๒๘๓๑๗๓

ข้อมูลอ้างอิงอื่นๆ เช่น เอกสารงานวิจัย, แผ่นพับ, เวปไซด์, ฯลฯ

แผ่นพับ

https://qrgo.page.link/XQQe2

https://qrgo.page.link/5bDii

https://www.facebook.com/m.culture.phichit/

https://www.m-culture.go.th/phichit/main.php?filename=index

ข้อมูลเจ้าของเรื่อง (ผู้สัมภาษณ์)

ชื่อ-นามสกุล นางสาวพิชามญชุ์ เย็นตระกูล

ตำแหน่ง นักวิชาการวัฒนธรรมปฏิบัติการ

หน่วยงาน/องค์กร สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพิจิตร

ที่อยู่หน่วยงาน/องค์กร ศาลากลางจังหวัดพิจิตร (หลังเดิม) ถนนบุษบา ตำบลในเมือง อำเภอเมืองพิจิตร จังหวัดพิจิตร

เบอร์โทรสำนักงาน ๐๕๖-๖๑ ๒๖๗๕

ที่อยู่ บ้านเลขที่ ๕๕/๓๖ หมู่ที่ ๒ ตำบลหนองปลิง อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ รหัสไปรษณีย์ ๖๐๐๐๐

E-mail (ถ้ามี) picharmon9@gmail.com