แหล่งโบราณคดีบ้านขุมเงิน อยู่ที่บ้านขุมเงิน ตำบลขุมเงิน อำเภอเมืองยโสธร จังหวัดยโสธร เป็นเมืองโบราณรูปร่างกลมรีเกือบเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าเส้นผ่าศูนย์กลางตามแนวยาวประมาณ ๑,๗๐๐ เมตร ด้านกว้างประมาณ ๑๐๐ เมตร ไม่มีคูน้ำคันดินล้อมรอบ มีร่องน้ำธรรมชาติไหลผ่านขึ้นไปทางด้านทิศเหนือ เนินดินทางด้านทิศใต้ มีเศษภาชนะดินเผาทับถมเป็นชั้นหนา พบหินดุซึ่งเป็นเครื่องมือที่ใช้ในการปั้นภาชนะ พบเศษภาชนะดินเผาก่อนประวัติศาสตร์ คือภาชนะดินเผาเคลือบน้ำดินสีแดง ที่ขอบปากมีการกดบากเป็นรอยคล้ายฟันปลา นอกจากนั้นยังพบพบใบเสมา ๑๖ ชิ้น ศิลาแลงรูปทรงสี่เหลี่ยม ๑ ชิ้น แสดงถึงการนับถือพุทธศาสนา เช่นเดียวกับชุมชนโบราณบ้านตาดทอง ชุมชนโบราณแห่งนี้มีการอยู่อาศัยมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ต่อเนื่องมาถึงสมัยทวาราวดี มีอายุอยู่ประมาณ ๒,๕๐๐ - ๑,๐๐๐ ปีมาแล้ว ในพื้นที่บ้านขุมเงินแห่งนี้ค้นพบวัตถุโบราณสำคัญที่บ่งบอกถึงความเจริญทางพระพุทธศาสนาตั้งแต่อดีตกาล และได้ประกาศขึ้นทะเบียนเป็นโบราณวัตถุของชาติ ในราชกิจจานุเบกษา เล่ม ๑๒๒ ตอนพิเศษ ๖๙ง ลงวันที่ ๒๒ สิงหาคม ๒๕๔๘ หน้า ๓๑ คือ ใบเสมาโบราณปางรำพึงศิลปะทวารวดี ชนิดหินทราย ขนาดกว้าง ๖๕ เซนติเมตร สูง ๑๑๘ เซนติเมตร อายุหลายพันปี ปัจจุบันใบเสมาได้ถูกเก็บไว้บริเวณด้านหน้าอุโบสถ วัดบึงขุมเงินเป็นแหล่งโบราณคดีให้ประชาชนได้ศึกษาค้นคว้าต่อไป