โรงตีมีด

ถึงแม้ว่าประเทศไทยมีแร่เหล็กไม่มากนัก แต่ก็มีการใช้ประโยชน์จากแร่เหล็ก โรงตีมีดเป็นอีกอาชีพหนึ่งของคนไทยโรงตีมีดประกอบด้วย

- 1. เครื่องสูบลม เป็นอุปกรณ์ที่ใช้สำหรับนำอากาศที่มีออกซิเจนผสมอยู่เข้าในเตาเพื่อให้เกิดการเผาไหม้ที่สมบูรณ์เพื่อให้เกิดความร้อนสูง เครื่องสูบลมสำหรับการตีมีดมี 3 ชนิดคือ - 1.1 เครื่องสูบแบบนอน ลมออกมาจากใต้ฐานของเครื่องสูบลม มีลักษณะเช่นเดียวกับเครื่องสูบลมที่ทำด้วยไม้ของช่างทำทองคำที่ได้กล่าวไว้แล้ว แต่มีขนาดใหญ่กว่า - 1.2 เครื่องสูบลมแบบนอนลมออกจากกล่องด้านข้างของตัวเครื่อง การทำงานเช่นเดียวกับแบบที่ 1.1 แต่ลมที่ออกไม่ได้ได้ออกจากฐานของเครื่อง แต่ลมจะออกมาโดยผ่านกล่องรับลมด้านหน้า แล้วมีท่อต่อมาสู่เตาหลอม เมื่อชักลูกสูบไปข้างหน้าถอยหลังก็จะเกิดแรงดันอากาศ แรงดันอากาศจะถูกดันเข้าไปในกล่องรับลมก่อน เมื่อดึงคันชักมาข้างหลังเกิดแรงดันลม ลมจะผ่านลิ้นกล่องลมเข้าไป แรงลมในกล่องลมจะดันให้ลิ้นด้านหน้าของกล่องรับลมปิดตัว อากาศจะออกไปตามท่อสู่เตาหลอม เมื่อดันลูกสูบไปข้างหน้าเกิดแรงดันด้านหน้า ลมจะเข้าผ่านลิ้นด้านหน้าเข้ากล่องรับลม ลิ้นด้านหน้าของกล่องรับลมจะเปิดตัว อากาศจะออกไปตามท่อไปยังเตาหลอม - 1.3 เครื่องสูบลมแบบตั้ง เป็นรูปทรงกระบอกสูงประมาณ 80 ชม. หรืออาจใหญ่กว่านั้นตัวกระบอกทำด้วยไม้ภายในกลวงติดยึดไว้ในลักษณะตั้ง ด้านล่างของกระบอกปิด ด้านบนเปิดกว้างมีลูกสูบก้านสูบทำด้วยไม้ยาวกว่าตัวกระบอกประมาณ 12 นิ้ว ตัวลูกสูบทำด้วยผ้ามัดเป็นก้อนทรงกลมชักขึ้นลงอยู่ในกระบอกสูบ ด้านข้างส่วนล่างมีช่องและมีลิ้นปิดเปิด และมีช่องสำหรับอากาศออก ตรงช่องสำหรับอากาศออกมีท่อต่อส่งลมไปยังเตาหลอม เมื่อดึงลูกสูบขึ้นอากาศจะผ่านลิ้นเข้ามาภายในกระบอกสูบ เมื่อดันลูกสูบลงเกิดแรงดันภายในลิ้นจะปิด อากาศจะออกไปทางช่องที่ต่อไปยังเตาหลอม ดังนั้นเวลาดึงลูกสูบขึ้นจะไม่มีลมไปยังเตาหลอม เมื่อกดลูกสูบลงจึงจะมีลมไปยังเตาหลอม จึงมีเครื่องสูบลมแบบตั้งจำนวน 2 อัน ตั้งอยู่ติดกัน ใช้มือทั้งสองสลับกันดันและดึงก้านลูกสูบเตาหลอมอย่างสม่ำเสมอ

- 2. เตาเผาเหล็กหรือหลอมเหล็กใช้ถ่านหินหรือถ่านไม้ชนิดดีเป็นเชื้อเพลิงให้ความร้อน โดยมีท่อลมจากเครื่องสูบลมเพิ่มอากาศให้เกิดการเผาไหม้ที่สมบูรณ์เกิดความร้อนสูงเมื่อเตามีความร้อนช่างตีเหล็ก นำเหล็กที่ทำชิ้นงานเผาลงในเตา ใช้คีมจับชิ้นเหล็กขึ้นมาวางไว้บนทั่งใช้ค้อนตีเหล็กให้เป็นรูปตามต้องการ ตีและเผาสลับกันไปบางครั้งก็มีการแช่น้ำให้เหล็กเย็นตัวอย่างรวดเร็ว

- 3. เหล็กที่จะนำมาขึ้นรูปเป็นชิ้นงานอาจเป็นเหล็กรูปแบบที่มีอยู่แล้ว หรือเหล็กที่ได้จาก การหลอม

- 4. ทั่งเป็นเหล็กขนาดใหญ่รูปทรงสี่เหลี่ยมปลายแหลมงอนขึ้น เป็นที่สำหรับวางชิ้นงานแล้วใช้ค้อนตีทั่งจะช่วยทำให้เหล็กชิ้นงานเป็นรูปทรงเร็วขึ้น

- 5. อ่างน้ำมีไว้สำหรับลดความร้อนของชิ้นงาน เพื่อให้เหล็กมีคุณภาพดีขึ้นและมีการผ่านความร้อนและความเย็นสลับกันและการทุบตีทำให้โมเลกุลของเหล็กเรียงตัวตามต้องการ

- 6. เครื่องตีเหล็ก มีหลายรูปแบบ ต่างขนาดและต่างลักษณะเพื่อใช้เป็นเครื่องมือสำหรับตีเหล็กชิ้นงานตามความต้องการ

แหล่งอ้างอิงข้อมูลพิพิธภัณฑ์มีชีวิต ค่ายวิทยาศาสตร์พื้นบ้าน - จัดทำขึ้นเพื่องานด้านอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมไทย โดย... พล.ต.ต.ไพฑูรย์ เพิ่มศิริวิศาล… หมู่ที่ 6 ต.ท่าไม้ อ.กระทุ่มแบน จ.สมุทรสาคร