ขันตั้ง : เครื่องบูชาครูล้านนา

ขันตั้ง คือของที่จัดไว้สาหรับบูชาหรือยกครูในเวลาจะประกอบพิธี สิ่งของที่จะจัดใส่ในพาน ในขันโตก หรือในภาชนะอื่น ๆ นั้นเป็นของที่ครูบาอาจารย์ท่านกำหนดให้บูชาครูนั้นมีหลายอย่าง ส่วนมากเป็นของที่มีดาษดื่นในสมัยก่อน ซึ่งใช้บริโภคใช้สอยในชีวิตประจาวัน เช่น หมาก พลู ดอกไม้ เทียน ผ้าขาว ผ้าแดง ข้าวเปลือก ข้าวสาร เป็นต้น

ขันตั้งนั้นไม่จากัดเฉพาะจะต้องแต่งดาใส่ไว้ในขันหรือพาน ส่วนใหญ่จะใส่ในภาชนะที่มีก้นลึกพอสมควร และไม่ใหญ่เกินไป นิยมกันมากคือถ้วยสังกะสี หรือที่เรียกกาละมัง ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 12 นิ้วขึ้นไป แต่ถ้าขันตั้งหลวง หรือ ขันตั้ง 108 ก็ใช้ขันโตกใบใหญ่เป็นที่รองรับ

การกำหนดสิ่งของเป็นขันตั้งแต่ละอย่าง แต่ละงานไม่เหมือนกัน ใช้สิ่งของไม่เท่ากัน ขันตั้งจะมีเท่าใดดูที่สวยดอกไม้ และสวยหมากพลูเป็นสาคัญ มีตั้งแต่ 4, 8, 12, 32, 36, 108 ซึ่งเป็นตัวเลขที่มีความหมายเกี่ยวกับธาตุทั้ง 4 คือ ดิน น้า ลม ไฟ และเกี่ยวกับคุณที่ศักดิ์สิทธิ์ มีคุณมารดา บิดา คุณพระรัตนตรัย

สัมภาษณ์ นายทองอินทร์ พรหมจันใจ ประธานสภาวัฒนธรรมอำเภอดอยหล่อ