นิทานก้อม กาฬสินธุ์
นิทานก้อม คือนิทานพื้นบ้านที่มีเรื่องเล่าสั้น กะทัดรัด (ก้อมแปลว่า สั้น) เป็นนิทานประเภทตลก ขบขัน หรือนิทานขำขัน ทุกเรื่องจะมีมุขตลกอยู่ด้วยเสมอ โดยมากมุขตลกมักจะตอนจบของเรื่อง นิทานก้อมเป็นนิทานเรียกเสียงฮา เสียงหัวเราะได้ดีทีเดียว และมักเล่าเมื่อมีคนฟังเยอะ ๆ เช่น เมื่อทำงานร่วมกัน ลงแขกเกี่ยวข้าว เวลานั่งรถรวมกันในงานเทศกาลต่าง ๆ หรือแม้แต่ขณะนั่งรถไปทัศนาจร เวลามีการประชุมสัมมนาหรือเมื่อชุมนุมจับกลุ่มกันตอนเย็น ส่วนเรื่องที่เล่ามักจะเป็นเรื่องสองแง่ สองงาม หรือประเภทชิงไหวชิงพริบ เช่นฟี่อ้าย(พี่เขย) ฝากเยี่ยวน้าสาว (น้องเมีย) พ่อเฒ่า กับลูกเขย บักเซี้ยงเหมี้ยง หัวพ่อ (หลวงตา) กับจัว (เณรน้อย)หรือแม้แต่เรื่องหมอกับคนไข้ ดังตัวอย่าง
เรื่อง หมากะไปอบรมคือกัน
เรื่องมีอยู่ว่า นายทองสา นักวิชาการวัฒนธรรม แต่งงานใหม่กับแฟนสาวที่เป็นครู แต่งงานแล้วก็ได้รับคำสั่งจากวัฒนธรรมจังหวัดกาฬสินธุ์ ให้ไปอบรมสัมมนาที่กระทรวงหลายวัน เมื่อกลับมาถึงบ้านด้วยความห่างเมียไปหลายวัน จึงเกิดคึกคักและลงมือปฏิบัติภารกิจตอนกลางวัน ด้วยความรีบเร่งจึงลืมปิดประตูบ้าน บังเอิญว่าแม่เฒ่า (แม่ยาย) ได้เดินผ่านมาเพื่อจะถามลูกสาวว่า นายทองสาจะกลับมาเมื่อใด แต่พอเปิดประตูเข้าไปเห็นลูกเขยกำลังหน้ามืดตามัวปฏิบัติการกับลูกสาวอยู่ ก็เลยรีบถอยออกมานอกบ้านด้วยอารมณ์เสีย ที่ลูกเขยมันชั่วไม่เว้นแม้แต่กลางเวน (กลางวัน) พอเดินลงมาหน้าบ้านเห็นหมากำลังโคมกัน (ผสมพันธ์) แม่เฒ่าก็ยิ่งโมโหใหญ่ ก็เลยด่าหมาไปว่า “ฮ่วย....บักอันนี่มึงกะเพิ่งกลับมาจากอบรมคือกันบ้อ.....”
เรื่อง โคตรแม่ไผวะ
พ่อเฒ่ากับลูกเขยพอดำนาแล้ว กะพากันไปหาปาหากบหาเขียดนำกันซูมื้อ ไปนำกันอยู่แต่หว่าเอาข้องไปคนละอัน มื้อใด๋ๆ ลูกเขยกะได้หลายนก่อ เทิงปาเทิงเขียดแม่เฒ่ากะย้องลูกเขยอยู่หั้นหละ มื้อหนึ่ง พ่อเฒ่ากับลูกเขยไปใส่เบ็ด ยามเซ้ามาพ่อเฒ่ากะห้าวตื่นแต่เดิก ถือข้องได้กะลงเฮือนไวก่อลูกเขย ไปกะลักยามเบ็ดของลุกเขยตั้งหลายอัน ไปปาตั้งหลาย โดนโตบเห็นลูกเขยย่างผ่านข้องวิ่งไวๆ มา พ่อเฒ่าเลยหย่างฟ่าวหลบไปทางเบ็ดของเจ้าของ ลูกเขยพอยามเบ็ดของเจ้าของสองสามคัน กะฮู้แล้วหว่าพ่อเฒ่าลักยามเบ็ดเจ้าของแต่กะทำท่าเสย จนหว่ายามเบ็ดแล้วๆ ลูกเขยได้ปายน้อยกว่าพ่อเฒ่า พ่อเฒ่าดีใจหว่าวั่น พอมาฮอดบ้านแม่เฒ่า กะมาเบิ่งปาเห็นผัวได้หลายกะมาทำท่าหย่อง ลูกเขยเลยเว่าขึ้นหว่า “จักแม้นโคตรแม่ไผบุ๊นี่อีแท่ มันมาลักปาอยู่เบ็ดข่อยตั้งหลายอัน จังแม้นมันบ่อฮู้จังควมหลาย คั้นข้อยฮู้โตคนลักเด้อ ข้อยสิจับคอมันมาถามเลย หว่า “พ่อแม่มันซิมาเกิดบ่อ” แม่เฒ่ากะหัวฮึๆอยู่สื่อๆ แต่ฝ่ายพ่อเฒ่านี่ติกัดแข้วอยู่พวดๆ อยู่ถูกลูกเลยด่าโคตรพ่อโคตรแม่โว้ย แต่กะปากบ่อออกจักความ