ปลาส้มฟัก บ้านท่าบ่อ

1. ประวัติความเป็นมา

ปลาส้มฟักหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าปลาส้มแผ่น เป็นการแปรรูปอาหารจากปลาซึ่งชาวบ้านท่าบ่อ ได้ทำสืบทอดต่อกันมาจากปู่ ย่า ตา ยาย ซึ่งแต่ก่อนนั้นชาวบ้านใช้วิธีถนอมอาหารจากปลาเพียงปลาตากแห้ง ทำปลาร้า หลังจากนั้นก็ได้ดัดแปลงสูตรการทำเรื่อยมาจนในที่สุดก็ค้นพบการทำปลาส้มฟัก ซึ่งนับว่าการทำปลาส้มฟักเกิดขึ้นจากภูมิปัญญาของบรรพบุรุษสืบทอดต่อกันมาหลายชั่วอายุคน

ผลิตภัณฑ์ปลาส้มฟักเดิมนั้น ปลาที่ใช้ทำปลาส้มฟักจะหาได้จากลำน้ำสงครามซึ่งได้แก่ปลาชะโด ปลาตะเพียนบ้านท่าบ่อเป็นหมู่บ้านที่ติดกับแม่น้ำสงคราม ชาวบ้านส่วนใหญ่มีอาชีพทำการประมง เป็นแหล่งที่มีปลาชุกชุมมาก ซึ่งเป็นที่มาของการประกอบอาชีพการทำปลาส้มจนทำให้จำนวนปลานั้นไม่เพียงพอต่อการผลิต จึงได้สั่งซื้อปลาจากต่างจังหวัด เช่น จังหวัดอ่างทอง

2. เอกลักษณ์/จุดเด่นผลิตภัณฑ์

ลักษณะที่โดดเด่นของปลาส้มฟักบ้านท่าบ่อคือ คัดเลือกเนื้อปลาน้ำจืดที่สด ผ่านกรรมวิธีที่สะอาด ไม่ผสมสารที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย เนื้อเข้าเครื่องบดละเอียดคลุกด้วยส่วนผสมที่พอเหมาะนอกจากนั้นการบรรจุภัณฑ์มีทั้งชั้นในและชั้นนอกรักษาคุณภาพผลิตภัณฑ์ด้วยการเข้าเครื่องรีดสูญญากาศ

3. มาตรฐานและรางวัลที่ได้รับ

1. มผช. เลขที่ ๒๒/๒๕๔๘

2. OTOP คัดสรร ๕ ดาว

4. ความสัมพันธ์กับชุมชน

ก่อให้เกิดแหล่งเรียนรู้ในชุมชนที่เกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่น เกิดอาชีพ เกิดการจ้างแรงงานขึ้นในชุมชน ก่อให้เกิดเศรษฐกิจที่ดีและเป็นผลิตเด่นระดับหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ เป็นที่รู้จักของคนทั่วไป

5. วัตถุดิบและส่วนประกอบ

การทำปลาส้มฟัก ปัจจุบันมีวัตถุดิบ วัสดุอุปกรณ์

วัตถุดิบประกอบด้วย

1. เนื้อปลาบด

2. เกลือ

3. น้ำตาล

4. กระเทียม

5. ข้าวเหนียวนึ่ง

อุปกรณ์

1. กาละมัง

2. ไม้บด

3. เครื่องรีด

4. ถุงพลาสติก

5. กล่องบรรจุภัณฑ์

6. ขั้นตอนการผลิต

1. นำเนื้อปลาบดมาคลุกเคล้ากับวัตถุดิบที่เตรียมไว้คือ เกลือ กระเทียม น้ำตาล ข้าวเหนียวนึ่งคลุกเคล้าให้เป็นเนื้อเดียวกัน

2. นำเนื้อปลาบดที่คลุกเคล้าส่วนผสมแล้ว บรรจุใส่ถุงพลาสติกแล้วนำมารีดให้เป็นแผ่นโดยใช้ไม้กลมๆ คลึงถุงพลาสติกให้ได้รูปแผ่น

3. นำปลาบดที่บรรจุถุงพลาสติกเข้าเครื่องรีดสูญญากาศจากนั้นบรรจุใส่กล่องผลิตภัณฑ์ที่เตรียมไว้ หลังจากนั้น 2วันจึงนำมารับประทานหรือจำหน่าย

4. การเก็บรักษา ให้เก็บไว้ในที่เย็นสามารถเก็บไว้ถึง 2 อาทิตย์ หากเกิน 2 อาทิตย์ไปแล้วรสชาติจะเปลี่ยนไปคือเปรี้ยว

7. เทคนิค/เคล็ดลับในการผลิต

การผลิตปลาส้มฟักนั้น จะเลือกเนื้อปลาที่มีความสด สะอาด และเป็นปลาน้ำจืดจึงจะได้ รดชาดที่ดี นอกจากนั้นการคลุกเคล้ากับส่วนผสมให้เป็นเนื้อเดียวกันแล้วนำมาบรรจุ 2-3 วันจึงสามารถนำมาจำหน่ายได้

8. กลุ่มผู้ประกอบการ

กลุ่มผู้ผลิต: กลุ่มสตรีแปรรูปอาหารจากปลาบ้านท่าบ่อ

สถานที่ที่ผลิต: 55 บ้านท่าบ่อ หมู่ที่ 6 ตำบลท่าบ่อสงคราม อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม

โทรศัพท์: 08-95777279

9. แหล่งจำหน่ายผลิตภัณฑ์

1. จำหน่ายภายในชุมชนที่ตั้งกลุ่ม

2. จำหน่ายงานเทศกาลประจำปีในจังหวัดนครพนมและต่างจังหวัด เช่น งานมหกรรมปลาลุ่มน้ำสงคราม งานกาชาด งานไหลเรือไฟ งานไหมจังหวัดขอนแก่น ฯลฯ